Van diva naar activist

Het blijkt een schot in de roos om het jonge collectief Arifa Trio de avond te laten openen. De drie muzikanten – Roemeens-Nederlands, Nederlands-Turks en Iraaks – die met hun debuut-cd eerder dit jaar hoge ogen scoorden, dwingen naarmate hun set vordert, steeds meer respect af in de volstromende zaal. De gemixte muziekvormen, van traditioneel Arabisch, Turks tot Roemeens, klassiek en jazz, regelmatig aangevuld met de nodige elektronica, maakt grote indruk. Trots vermeldt de elektronicaman en klarinettist/saxofonist van het trio, Alex Simu, dat de Volkskrant hun cd vijf sterren had gegeven en voegt daaraan toe dat het publiek van harte is uitgenodigd om op 17 december naar Havana, Cuba te komen, om ze daar te zien optreden. Hij voelt goed aan dat het Arifa Trio aanslaat en wat de aanwezigen in de Melkweg betreft hadden ze wel wat langer mogen blijven.

Persoonlijke ontwikkeling

Voor wie Natacha Atlas alleen kent uit de jaren negentig, toen ze zich met Transglobal Underground richtte op met elektronica en Arabische muziek doordrenkte hiphop, reggae en dubstep, is het even slikken. De 41-jarige in Londen woonachtige zangeres met Britse, Egyptische, Palestijnse en Joodse roots, zoekt de laatste jaren diepgang in haar leven en haar muziek. Haar in september uitgekomen plaat Mounqaliba, wat betekent ‘in een staat van achteruitgang’, is muzikaal bijna klassiek (Arabisch) te noemen, terwijl het inhoudelijk een verkapt politiek-maatschappelijk pamflet is. Een pamflet voortkomend uit het anti-kapitalistische gedachtengoed waarmee ze door haar moeder is grootgebracht en dat haar leven momenteel beheerst. Het is voor Atlas een onvermijdelijke persoonlijke en professionele ontwikkeling, waarmee ze niet kiest voor de makkelijkste weg, zeker niet als diva zijnde.

Overrompelend

Net als op Mounqaliba klinken ook in Amsterdam de statements over de technologie, die in plaats van op een gezonde manier te worden ingezet, tegenwoordig ‘de ziekte alleen maar vergroot’. Ze zegt het op zo’n nonchalante manier dat het de zaal enigszins overrompelt, zeker als ze eraan toevoegt dat regeringen ‘in feite allemaal crimineel’ zijn. Scherp geformuleerd, al verpakt Natacha Atlas de harde boodschap in muzikale hoogstandjes, in dit geval het nummer ‘Batkallim’.

De niet mis te verstane boodschap, gecombineerd met de afstandelijkheid die Natacha Atlas eigen is, maakt de avond een bijzondere, soms wat ongemakkelijke ervaring. Het concert wordt nergens intiem. De, overigens uitstekende, zeskoppige band kan daar niet veel aan veranderen, het is Atlas die de toon zet en aangeeft. Op spaarzame momenten krijgt ze de zaal in haar greep, onder meer met de gearabiseerde versie van Nick Drake’s ‘River Man’, Francoise Hardy’s ‘Mon Amie La Rose’ en het bloedmooie ‘Black Is the Colour of My True Love’s Hair’. Hierin kan ze zich volledig laten gaan en dat merk je. Je even niet boos hoeven maken over hoe de mens de wereld om zeep helpt, kan heel zuiverend werken.

Buikdansshowtje

Veelzeggend is het halfslachtige, weinig gemotiveerde buikdansshowtje dat Natacha Atlas tegen het einde van het optreden weggeeft. Was het eerder een van haar handelsmerken, nu benadrukt het vooral het nieuwe leven dat ze is begonnen. Een nieuw leven als muzikale activist zo je wilt. Maar buikdansen maakt er in elk geval geen deel meer van uit. Zowel zij als haar fans moeten nog zichtbaar aan de transformatie wennen.