Midlake

De liedjes gaan over de jacht, over de negentiende-eeuwse rurale samenleving en de traditionele en sociale verbintenis met de geboorteplaats die wij, als meer en meer plaatsloze, wereldburgers kwijtraken. Midlake verlangt naar het leven van de kleine man, de dorpeling die zijn dagen vult met eerlijke arbeid, naar een contemplatief en teruggetrokken bestaan zoals de titelpersoon en wetenschapper Van Occupanther dat beleeft. Een bescheiden leven waar liedjesschrijver Tim Smith in elk geval content mee zou zijn. Een leven dat echter ook voor Midlake geen optie is, met hun plek op Myspace, een moordend tourschema en een plaat die verkocht moet worden. Wat moet je dan met zo’n album dat een leven romantiseert dat voor het grootste gedeelte van de westerse beschaving totaal niet meer tot de mogelijkheden behoort? Wat heb je eraan om kwaliteit te zoeken in een ver onbereikbaar verleden?

Deuren openen

Of is dat verleden niet zo onbereikbaar? Behoort het niet juist tot de mogelijkheden van de kunstenaar om iets dat ver weg is, dichtbij te laten komen? De vraag is dan niet of het relevant is terug te verlangen naar een leven dat er niet meer is, de vraag is of Midlake het in huis heeft een dergelijke hang naar het verleden relevant te maken. Kan Midlake een deur naar het verleden openen en iets daarvan laten doorwerken in het heden: in het leven van de luisteraar? Wat mij betreft wel – sterker nog, ik denk dat Midlake op The Trials of Van Occupanther deuren opent die tot nog toe zelden zo ver open hebben gestaan. Iemand die in zijn boeken veel aandacht besteedt aan de manier waarop muziek kan functioneren in ons bestaan, is de Japanse literaire grootmeester Haruki Murakami. Hij laat één van zijn hoofdpersonen in Kafka on the Shore vragen of muziek de kracht heeft mensen te veranderen. Het karakter Oshima knikt:

“Sure, that can happen. We have an experience – like a chemical reaction – that transfers something inside us. When we examine ourselves later on, we discover that all standards we’ve lived by have shot up another notch and the world’s opened up in unexpected ways.

De combinatie van tekst en muziek is weergaloos op The Trials of Van Occupanther. Het album klinkt sereen, melancholisch, maar met een sterke onderhuidse spanning die voortkomt uit de tegenstelling tussen het verlangen en de werkelijkheid. De liedjes, die een beetje doen denken aan Fleetwood Mac en Crosby, Stills, Nash & Young, zijn ronduit schitterend, de melodieën laten je nooit meer los, de samenzang is van klassieke originaliteit en schoonheid. Midlake wordt ook vaak vergeleken met hedendaagse bands als Radiohead en The Flaming Lips. En terecht, niet alleen op muzikaal gebied, maar ook thematisch; Radiohead en The Flaming Lips zijn voorbeelden van groepen die net als Midlake een muzikale zoektocht naar kwaliteit in het leven ondernemen.

Radiohead staat in het heden en brandde op OK Computer en Kid A de hedendaagse maatschappij tot de veters af. Radiohead benoemde de apocalyptische eigenschappen van de samenleving als marktplaats en daarbij het toenemende gebrek aan kwaliteit. “Fitter, healthier and more productive, a pig in a cage on antibiotics”. De thematiek van Radiohead is zwaar en de liedjes zijn cynisch, maar raken des te meer. Zwarte schoonheid. The Flaming Lips zochten in tegenstelling tot Radiohead kwaliteit in de eigen fantasie. Met platen die de werkelijkheid ontstijgen, over vechtende Japanse meisjes tegen robots in de ruimte, zweven in het heelal, Superman, magiërs en steden in de verre toekomst. Maar waarop juist de hoop, de troost en de menselijke mogelijkheden een belangrijk rol spelen. Hoewel ook The Flaming Lips zien hoe zwaar deze tijd is, zijn zij juist het anker. Onder het motto “met zijn allen redden we het wel”.

It’s like falling in love

Midlake verlangt terug naar een aardse werkelijkheid van weleer, Radiohead beschrijft de werkelijkheid zoals zij die ervaren en The Flaming Lips benaderen de werkelijkheid door die in feite te ontstijgen. Alledrie de bands raken je echter op een manier die je eigen idee van waarde telkens weer doet bijstellen. Vanuit een authentieke muzikale basis leggen zij hun heldere idee over kwaliteit of gebrek aan kwaliteit aan je voor en zij doen dat met zoveel verve dat zij van hun eigen idee van kwaliteit juist weer bijdragen aan een beter of ander begrip van deze wereld. Midlake behoort net als Radiohead en The Flaming Lips tot de grote kunstenaars die in staat zijn wereldbeelden te veranderen. Kunstenaars die je met de neus op de feiten drukken, je troosten of je doen nadenken over je eigen leven. Ik denk dat ik de computer maar even laat voor wat het is en eens een kijkje ga nemen in het bos, voor zover dat er nog is.

“Yes I had that experience. Not often, but it has happened. It’s like falling in love.” (Oshima uit Kafka on the Shore – Haruki Murakami; Engelse vertaling: Philip Gabriel)