The Beethoven Journey

Met een maximum aan expressiviteit en een doorzichtige klank voert de Noorse pianist Leif Ove Andsnes  de luisteraar binnen in een weergaloze interpretatie van de pianoconcerten 1 en 3 van Ludwig van Beethoven.

Het afstoffen en oppoetsen van ijzeren repertoire is een geliefde bezigheid van veel musici. Sinds de opkomst van de authentieke muziekpraktijk  is door Harnoncourt en zijn navolgers een traditie in het leven geroepen. Naast de precieze bestudering van oorspronkelijke partituren werden historische instrumenten uit de kast gehaald of opnieuw gefabriceerd. Alles om het werk te laten horen ‘zoals de componist het bedoeld heeft’ – als het mogelijk is om daar ooit achter te komen.

Pianist en dirigent Leif Ove Andsnes hoorde tijdens een concertreis in Brazilië in de lift van zijn hotel een week lang onophoudelijk fragmenten uit Beethovens 1e en 2e pianoconcert. Dit muzikaal behang, bedoeld als klank-mantra, fascineerde hem dusdanig dat hij zich opnieuw verdiepte in wat hij beschouwt als de humanistische boodschap van Beethovens muziek. Andsnes probeerde te doorgronden hoe de in totaal vijf pianoconcerten uitgevoerd dienen te worden. Hij ziet zijn project als een reis en volgt een route die de idealistische en spirituele dimensie bij Ludwig van Beethoven benadrukt in plaats van het muziekhistorisch onderzoek. De vijf concerten vormen de uitdrukking van een Waarheid die de wereld kan veranderen.

Transcendentie
Een dergelijke opvatting omzetten in een uitvoering lijkt op het eerste gezicht veel te pretentieus. Maar met de  op moderne instrumenten gespeelde, heldere en expressieve interpretatie maakt Andsnes dit geloof in de kracht van muziek op een wonderlijke manier waar. Vooral in het 3e pianoconcert, dat geschreven is in de middenperiode en een schakelfunctie heeft tussen het vroege werk en de ‘late Beethoven’. Waar het 1e nog in de traditie van Haydn en Mozart staat – de klassieke Weense school – wijst het 3e al vooruit naar de klankwereld van de laatste sonates en strijkkwartetten. Vooral in de door Beethoven zelf geschreven cadensen weet Andsnes precies die raadselachtige, naar transcendentie neigende sfeer op te roepen. De sfeer van het volstrekt ‘andere’, van de mens die tegelijk verstild raakt en zich overgeeft aan pure vrolijkheid, zoals in het Rondo van het slotdeel.

Zowel de pianist als het door hemzelf gedirigeerde Mahler Chamber Orchestra slagen erin langs de lijnen van felle contrasten en bijna volmaakte fraseringen de eenheid te scheppen die de lange adem van een klassiek pianoconcert nodig heeft. Voor wie deze muziek (opnieuw) wil ontdekken is deze eerste uitgave, die hopelijk snel gevolgd wordt door opnames van de drie andere pianoconcerten, een absolute aanrader