Zelfs Sarah Palin kan ontroeren

Sarah Palin boeit. Dat ze het in zich heeft, lijkt iedereen in het publiek te verbazen. Een man lacht bulderend, een vrouw fluistert iets tegen haar echtgenoot. Hij gniffelt zacht. In drie scènes van reality-opera The News verschijnt Palin prominent. In bewerkt beeld plus geluid, wel te verstaan. Ze slingert van intens verdriet, begeleidt door huilende blazers, naar bombastische statements. Ongelooflijk maar waar: in The News ontroert zelfs Palin.

Clazz Ensemble

Uiteraard gaan de credits hiervoor niet naar de Amerikaanse politica. Die verdient componist Jacob ter Veldhuis, internationaal bekend als JacobTV. Hij bewerkte interviews en nieuwsberichten tot muzikale scènes. Voordat The News begint, verschijnt de componist even op het toneel en licht zijn manier van werken toe: eerst de melodieën van de spreektaal uitpluizen en daar vervolgens muziek bij schrijven. Een intensief proces, aldus Ter Veldhuis. Negen blazers, een bassist, drummer en pianist van het Clazz Ensemble uit Amsterdam spelen nu, onder leiding van dirigent Bas Wiegers, met de bewerkte fragmenten mee. Op de achterwand verschijnen de bijbehorende beelden, die bewerkt zijn door Jan Boiten en Kristien Kerstens. Vanavond krijg het publiek vijftien onafhankelijke scènes te zien: nieuws tot muziektheater verworden.

Opera in ontwikkeling
‘Een reality-opera’, zo omschrijft Ter Veldhuis The News zelf. Van het operagedeelte is echter weinig te merken. Maar daar heeft de componist een verklaring voor: kenmerkend aan het stuk is juist de ontwikkeling. ‘Het is eigenlijk nooit af.’ De voorstelling verandert dus met de actualiteit mee. Ook de vorm ontwikkelt zich nog steeds. Nu zijn de scènes losse fragmenten, maar binnen een jaar worden operazingende ‘nieuwslezers’ toegevoegd. Zij smeden de aparte scènes tot één geheel.

Op dit moment is The News dus een reality-opera zonder verbindende operazang, maar dit stoort geen moment. De vorm lijkt, juist door haar willekeur, het onderwerp ‘actualiteit’ te onderstrepen. Wordt nieuws niet altijd gepresenteerd in snippers? Daar een rode lijn doorheen knutselen zou onnatuurlijk zijn. Bovendien zijn de fragmenten boeiend genoeg, het ontbreken van samenhang valt nauwelijks op. Iedere scène is een muzikaal bad: ze slurpt de toeschouwers volledig op door de naadloze combinatie van beeld en geluid.

Kracht boven actualiteit
De individuele kracht van de scènes is opvallend. De voorstelling schiet van weemoedige scènes naar operateske rocknummers, met strakke ritmes en uithalen. Een bewerkte speech van Obama is één van de hoogtepunten. De toeschouwers worden bijna van hun stoel geblazen. ‘Wauw’, zucht iemand vanuit de zaal na dit stuk. Wauw, inderdaad.

Ook voor Berlusconi is een hoofdrol weggelegd. In De Wereld Draait Door verklaarde Ter Veldhuis al dat de minister-president van Italië erg geschikt is voor een opera; na het beleven van zijn scène in The News is hier geen twijfel meer over mogelijk. De strekking van het Italiaans is prima te volgen door de bewegingen en dictie van de premier. Zijn euforie, springend achter de microfoon, staat in schril contrast met zijn woorden over corruptie. De discrepantie tussen het eigen plezier (á la de befaamde ‘bunga bunga’ party’s) en de problemen in Italië is extra schrijnend door de vrolijke tonen die de blazers de zaal is slingeren.

Toch is er één punt van kritiek: de fragmenten zijn absoluut afkomstig uit de actualiteit, maar hoe actueel zij ze nu echt? Van Palin hebben we al eventjes niets meer gehoord. Ook Obama zien we op dit moment, in plaats van bevlogen speechend, vooral ingetogen spreken over de Amerikaanse schulden. Onmiddellijke nieuwswaarde ontbreekt bij meer scènes. Hoewel deze ‘verouderde’ composities absoluut de moeite waard zijn; is van de actualiteit waarover Ter Veldhuis spreekt, niet helemaal sprake. Als geheel is The News echter absoluut een geslaagd project. De fragmenten weten een heel scala aan snaren te raken en overtuigen ieder afzonderlijk. De muzikale composities hebben allemaal een treffend signatuur. Het is afwachten wat de beloofde nieuwslezers aan de voorstelling toevoegen, maar ook in versnipperde vorm is The News al ijzersterk.

The News toert nu nog in puur instrumentale versie en is vanaf 2012 te bewonderen met live zang.