Brief van muziekrecensent Sanne aan Jella

Hoi Jella,

We lijken elkaar steeds mis te lopen op het Holland Festival. Gisteren was ik bij de uitvoering van John Cage’s Song Books door het New Yorkse gezelschap “Alarm Will Sound” in het kader van het Cage-weekend. Als John Cage niet in 1992 overleden was, vierde hij dit jaar zijn 100e verjaardag, en dat is voor het Holland Festival reden voor een extra feestje. Daarom wordt dit weekend gevuld met Cage, met de nadruk op zijn werken voor theater. Omdat ik meer bekend ben met de muziek dan met het theater van Cage had jij mij vast een beetje kunnen illumineren.

Cage staat bekend om zijn ‘toevalsmuziek’ waardoor van veel stukken geen enkele uitvoering hetzelfde is. Dat geldt ook voor het theaterwerk Song Books dat bestaat uit een willekeurig aantal kleine ‘solo’s’, die worden uitgevoerd door een willekeurig aantal spelers, in dit geval een twintigtal in stofjassen aangevuld met twee zangeressen in vol ornaat.

Het toneel is opgedeeld in een heleboel minisets waarop ik onder andere het volgende voorbij zie komen: een potje schaak, een zingende vrouw die de weg kwijt is (tenminste, ze heeft een kaart bij zich, dus dat neem ik aan), een man met ballonnen aan zijn armen, een stukje Indiase zang waarvan blijkt dat de zanger niet weet wat hij zingt, een man die op een typemachine typt, een andere man op inline skates, er wordt een lunch klaargemaakt, op een plastic trombone gespeeld, op een schoolbord geschreven, was opgehangen en nog veel meer.

Daarbij loopt alles ook nog eens steeds meer door elkaar waardoor ik eigenlijk niet meer weet waar ik de rode draad zou moeten zoeken. Gelukkig is die er niet echt bij ‘toevalstheater’, toch? Maar vlak voor de pauze cumuleert alles in een theaterpandemonium om op te lossen in een soort anarchistisch slot. Hoewel het op zich natuurlijk vreemd is dat de spelers zich juist op dit punt weten te verenigen om anarchistisch getinte pamfletten over het publiek uit te strooien, getuigt het ook wel van een goed gevoel voor humor.

Na de pauze (waarin er met behulp van mobieltjes in het publiek ook nog Cage’s 33 1/3  wordt mogelijk gemaakt) valt de stiekem toch ontstane verhaallijn langzaam weer uit elkaar totdat het stuk gewoon op is, afgelopen, klaar. Hoewel dat misschien niet zo lijkt, is de voorstelling, mede dankzij een heerlijk huiselijke enscenering, niet verwarrend. Uit Alarm Will Sound’s versie van Song books spreekt een nostalgische, haast kinderlijke sfeer die ervoor zorgt dat het stuk uitnodigend blijft. Ook de ingevoegde elementen van publieksparticipatie dragen daar aan bij.

Cage laat je als toehoorder lopen op de dunne lijn tussen kunst en het normale leven. Wat is muziek en wat is geluid? Wat is theater en wat gebeurt er nu in werkelijkheid? Deze vragen zijn denk ik de regels in het spel van Cage waarin het publiek meespeelt. Het is iets waar al veel over geschreven is, maar om het te bevatten moet je het gaan horen, gaan zien, gaan beleven.

De voorstelling wordt omlijst door kortere muzikale werken van John Cage uitgevoerd door Slagwerkgroep Den Haag, maar ik sluit de avond af met mijn eigen uitvoering van 4’33’’ waarin het klotsende IJ en de wapperende vlaggentouwen de hoofdrol spelen.

Groeten terug,

Sanne

P.S. Op zondag werd er ook een mooie special uitgezonden over John Cage op nederland 2.

Speciaal voor het Cage weekend voegde Shane Burmania (programma coördinator bij Het Muziekgebouw aan ‘t IJ) een aantal tracks toe aan zijn 22tracks.

Kijk hier de special van het Holland Festival over John Cage.