Verder kijken

Het gerestaureerde schilderij dat in de vierde editie is te zien, dook in 1956 op in de Haagse kunsthandel en werd in 1987 aangekocht door het Centraal Museum. Voor het eerst sinds de aankoop wordt het schilderij aan het publiek getoond. De tentoonstellingenreeks wordt mogelijk gemaakt door Stichting Victor Heiloo, die het Centraal Museum een grote subsidie verleende voor restauraties en materieel-technisch onderzoek.

Kopie

‘De kruisiging met leden van de familie van Adriaen Willemsz. Ploos, naar Hendrick ter Brugghen, 1624?

Opvallend aan het werk dat dit keer centraal staat is het kruisigingtafereel. Dit is een kopie naar een werk van Hendrick Ter Brugghen (Utrechtse kunstschilder, 1588-1629), gedateerd rond 162[.], dat zich in het Metropolitan Museum in New York bevindt. Er is echter één belangrijk verschil tussen origineel en kopie: op het tweede schilderij is aan de centrale compositie een aantal portretten van de stichters – de opdrachtgever en zijn familieleden – toegevoegd. De knielende donor, zijn vrouw, zoon en drie dochters kunnen door de banderol en de familiewapens worden geïdentificeerd als de familie van Adriaen Willemsz. Ploos.

Curieus

Het schilderij is daarmee ronduit curieus, omdat de afgebeelde stichters op het moment van de opdracht al lang waren overleden. Hun zestiende eeuwse kostuums wijken stilistisch af van de zeventiende eeuwse compositie van de kruisiging van Ter Brugghen. De vraag is dan: waarom en voor wie is het schilderij gemaakt? Wie het antwoord wil weten, zal de tentoonstelling moeten bezoeken.

Aangezien het geen meesterwerk is, valt er als museum aan het schilderij op zich weinig eer te behalen. Maar de zoektocht naar de totstandkoming van het kunstwerk maakt de tentoonstelling wel weer interessant. Het valt toe te juichen dat een museum een onbekend werk als uitgangspunt neemt voor een dergelijke minitentoonstelling. Uit dit voorbeeld blijkt namelijk dat ook een relatief eenvoudig schilderij van een middelmatige kunstenaar vaak een prachtig verhaal kent.

Informatiebrij

Het enige minpunt aan de expositie rond ‘De kruisiging met leden van de familie van Adriaen Willemsz. Ploos’ is de presentatie. Het schilderij hangt in een klein, benauwd, erg donker zaaltje. Om de toeschouwer het hele verhaal uit de doeken te kunnen doen, is op de muren flink veel informatie aangebracht. Gevolg is dat je als geïnteresseerde akelig je best moet doen om je door de brij van gegevens heen te worstelen. Ook krijgt de bezoeker, in tegenstelling tot wat is beloofd, nauwelijks inzage in de onderzoeksmethoden. Slechts de vitrine bevat enkele boeken. Misschien is het wat dat betreft wachten op de twee publicaties rond dit project, die na voltooiing van de zes tentoonstellingen zullen verschijnen.