Licht en luchtig
Dat er in het woud van kunstbeurzen sinds vorig jaar een beurs is speciaal voor galeries die zich richten op realistische kunst, is niet verwonderlijk. In 2003 werd namelijk de KunstRai, hét evenement voor hedendaagse kunst, kritischer op zijn deelnemers zodat er voor veel van dit soort galeries geen plaats meer was.
 |
| Michael Parks – Year 12 AD |
Real is me 05 is de naam van de tweede editie van deze beurs in de Passenger Terminal Amsterdam. Er staan maar liefst 28 Nederlandse galeries die gespecialiseerd zijn in hedendaagse realistische kunst. Realisme is een term die voor het eerst werd gebruikt in het midden van de negentiende eeuw voor (Franse) schilderkunst die een waarheidsgetrouwe weergave gaf van het echte (plattelands-)leven. Belangrijke schilders uit deze stroming, die een opmaat zou zijn voor het impressionisme, zijn Courbet en Millet. Tegenwoordig is realisme een synoniem geworden voor alle figuratieve kunst. Figuratief betekent in normale bewoordingen dat je direct kunt zien wat er is afgebeeld.
Magisch realisme
De werkelijkheid zoals we die in het dagelijks leven zien, komt er in de meeste werken echter niet meer aan te pas. Wie op de beurs rondkijkt, krijgt bijna het gevoel dat hoe ‘gladder’ het plaatje is geschilderd, hoe onwerkelijker het onderwerp is. Dit wordt ook wel ‘magisch realisme’ genoemd en is een soort van verlengde van het surrealisme zoals we dat kennen van Salvador Dali en Rene Magritte. De werken tonen onwerkelijke werelden met niet bestaande figuren of beeldgrapjes. Vertegenwoordigers van dit soort werk zijn bijvoorbeeld Steltman Galleries en Galerie Lieve Hemel.
Fijnschilders en expressionisten
 |
| Xevi Vilaro – S.O.S. |
Het meest naar de werkelijkheid schilderen de fijnschilders die vooral stillevens maken, al dan niet in zeventiende-eeuwse stijl, zoals bijvoorbeeld Henk Helmantel. Het werk van deze kunstenaars is vaak onbetaalbaar. Prijzen boven de € 25.000 zijn eerder gebruikelijk dan zeldzaam. Verder is op de beurs toch relatief veel min of meer expressionistisch werk te vinden (o.a. Galerie De Vis), zien we grote bloemenschilderijen van Nikkie le Nobel (Galerie Witt) en (stads-)landschappen van Mathias Meyer (Galerie Hof en Huijser). Een vreemde eend in de bijt is wat dat betreft de stand van Jaski Art Gallery, waar werk hangt van Cobra-schilders Constant, Karel Appel en Eugène Brands. Hun schilderijen zijn min of meer figuratief, doch hebben als uitgangspunt de expressie, waardoor je zou kunnen verdedigen dat het werk enigszins misplaatst is op deze beurs.
Foto’s en na-apers
Op Real is me 05 zijn een aantal galeries te vinden die foto’s tonen (onder andere van Carli Hèrmes, die heeft geëxposeerd in het Groninger Museum). De vraag is echter of dit wel onder de figuratieve kunst mag worden gerekend. Je kunt natuurlijk goed zien wat is afgebeeld en op zich vallen de foto’s ook niet erg op tussen alle schilderijen, maar als je de rest van de beurs bekijkt dan gaat het voornamelijk om ambachtelijk gemaakt werk, het soort échte schilderkunst die juist door de opkomst van de fotografie overbodig is geworden. De schilders die op de beurs zijn te zien proberen juist om iets extra’s toe te voegen aan die ‘overbodig’ geworden realistische schilderkunst. Vreselijk zijn echter de schilders in de stand van Smelik & Stokking Galleries. Het zijn klonen van het werk van klassieke meesters, zoals Picasso (Igor Tcholaria), Matisse (Pierre Boncampain) en Otto Dix (Guy Olivier). Het betreft weliswaar geen regelrechte kopieën, maar het na-apen van de stijl van een succesvolle kunstenaar lijkt erg gemakzuchtig en fantasieloos.
Vernieuwing
 |
| Cora Westerink – Schelpenverte aan brede baaierd |
Gelukkig is er ook werk te vinden van kunstenaars die wél op zoek zijn naar vernieuwing. Zoals bijvoorbeeld Rob Arbouw (Besselaar Hedendaagse Kunst). Hij maakt vreemde schilderijen van mensen die helemaal zijn opgebouwd uit allerlei vormen en mystieke kleuren. Bijzonder is ook het werk van de jonge Spaanse schilder Xavi Vilaró (Galerie Vieleers). De foto-realistische beelden die hij schildert zijn enigszins vervormd en worden als het ware omringd door een achtergrond die uit een heel dikke zwarte of witte (lak-)laag bestaat. Hierdoor komt je focus helemaal te liggen op het centrale beeld. Het werk van Cora Westerink (Galerie Raaijmakers) is daarentegen overvol. Op haar kleurrijke schilderijen zijn tientallen verschillende plaatjes te zien, die een soort psychologische kaart van de kunstenares vormen. Een medewerkster van de galerie vertelde dat Westerink ook wel schilderijen maakt met zwaardere onderwerpen, maar dat die niet goed op deze beurs pasten. Die opmerking lijkt goed te kloppen, want de tendens van Real is me 05 is toch een zekere lichtvoetigheid van het werk. Nergens worden zware onderwerpen aangesneden of zijn werken te vinden die veel overpeinzing vergen van de kijker. Dat er toch vernieuwd wordt en er galeries zijn die dat durven te tonen, zorgt er gelukkig voor dat het niet helemaal een gezapige toestand wordt van gratis oesters eten en een schilderijtje kopen voor boven de bank.
