Schilderijen in een idyllische omgeving

Jan Voerman, Wolkeffect – Vallende avond, jaartal onbekend, olieverf op paneel, 31 x 51 cm

Voerman, geboren en getogen in Kampen, groeide op aan de IJssel en heeft die omgeving nooit meer los kunnen laten. Na een opleiding aan de Rijksacademie van beeldende kunst in Amsterdam werd Voerman landschapsschilder van beroep. Geïnspireerd door het impressionisme en de Haagse School schilderde Voerman de rest van zijn carrière landschappen, wolkenvelden, stillevens en dieren. Museum de Fundatie verwierf recentelijk een collectie schilderijen, aquarellen en tekeningen van Voerman en toont deze nu in een bescheiden tentoonstelling in het achttiende eeuwse kasteel.

IJssellandschappen en bloemstillevens
De expositie, verspreid door de monumentale kamers van het kasteel, laat een overzicht zien uit het oeuvre van Voerman. De tentoonstelling is niet bijzonder spannend; de inrichting is standaard, de schilderijen hangen aan de wanden. Voerman staat bekend om zijn natuurgetrouwe landschapsschilderijen. De losse toets in combinatie met het warme kleurgebruik geeft de olieverfschilderijen een dromerig karakter. Schilderingen van zomeravonden in warme rode tinten hangen naast landschappen waar grijze dreigende onweerswolken worden afgebeeld. Het is dan ook vooral de schoonheid van de schilderijen zelf die opvalt. Zo ook in de lichte hoekkamer van het kasteel waar een aantal bloemstillevens hangen. Deze tonen de verfijnde techniek van Voerman, waarbij het lichte karakter van aquarel goed samen gaat met het kwetsbare uiterlijk van de bloemen.

Jan Voerman, Vissers, 1903, potlood, zwart en gekleurd krijt op papier, 11 x 14 cm

Dagelijks ging Voerman op pad in de Hattemse uiterwaarden en maakte studies van de natuur, weilanden en het grazende vee. Verschillende studies van koeien en paarden hangen bij elkaar verzameld in een aparte zaal. Het museum probeert hiermee het grote tekentalent van Voerman te tonen en de bezoeker inzicht te geven in zijn werkproces. Het zou daarom interessant zijn om de studies en de schilderijen naast elkaar te zien. De bezoeker moet het hier echter doen met één bloemstilleven op een schildersezel en een aantal proefschilderijtjes van olieverf in een vitrine. Een gemiste kans, want het is juist die veelzijdigheid aan werken en materiaal wat de verworven collectie zo bijzonder maakt.

Jan Voerman, ‘La France’ rozen in aardewerken schaal, jaartal onbekend, aquarel, 27 x 44 cm

Landelijke omgeving
Het sterkste punt van de tentoonstelling is de omgeving waarin ze geplaatst is; Kasteel het Nijenhuis is gelegen in het IJsseldal, midden in de voor Voerman zo geliefde omgeving. Dat maakt dat de werken ’thuiskomen’ in hun eigen landschap. Eén blik naar buiten is genoeg om te zien dat Voerman het IJssellandschap heel natuurgetrouw heeft weergegeven. De combinatie van de schilderijen in het historische landhuis en de idyllische natuur eromheen maken de tentoonstelling tot een mooi geheel. Waar anders kan je immers vanuit het museum zo weer een schilderij in wandelen?!