Boeken / Poezie

‘Ik huiver van degelijke gedichten’

recensie: Delphine Lecompte - Western
Lecompte_Bezige-Bij

De poëzie van Delphine Lecompte is als een doordenderende trein die alle stations op de route voorbij snelt. Als er even vaart wordt geminderd is het mogelijk erop te springen en plaats te nemen. Wie de sprong niet waagt, mist de aansluiting.

In het op de eerste pagina van Western geplaatste gedicht Geen succes blues staan de regels: ‘Ik schrijf het liefst kwade overdadige gedichten, dan word ik gelezen. En gelezen worden is veel prettiger dan gefrustreerd te zijn’. Dit kan gezien worden als niets minder dan een beginselverklaring voor de extravagante stijl van deze Vlaamse dichteres. In haar verhalende verzen is de sfeer altijd naargeestig en er komt vrijwel geen rijm in voor.

Therapeutisch

Het stuwende tempo waarin de gedichten worden opgebouwd is tegelijkertijd een katalysator voor de onderliggende tragiek die vaak bestaat uit perversiteiten en incestueuze ervaringen. In een geconstrueerde omgeving schrijft de Lecompte duidelijk ‘van zich af’, waarbij het therapeutische effect een soort vaste waarde lijkt te zijn. De personages zijn stuk voor stuk samengestelde types met een keur aan bijzondere adjectieven: de hautaine manegemadam, de lamlendige brillenverkoper, de analfabetische jongenshoer, de gepensioneerde stierenvechter, enzovoort. Geen sleutelfiguren of handelende karakters, maar ze vormen slechts het decor voor de compromisloze beschrijvingen van de dichteres.

Ik geef je pindakaas om onze band te versterken
Ik vind je oogklonters mooier dan zwaarden
Ik schop je enkel wanneer mijn orgasme mislukt
Tijdens je likactiviteiten daarbeneden denk ik aan
De Gelaarsde Kat, aan Jacobs ladder, en aan spionerende parapluverkopers.

In deze absurdistische wereld is er vrijwel altijd sprake van een ongelijke verhouding tussen de hoofdpersoon en de omringende figuren: dader en slachtoffer in een gewelddadige situatie, meester en slaaf in een sm-achtige sfeer of sekspartners met verschillende motieven. Toch wordt het algemene drama, waar tussen de regels door telkens naar verwezen wordt, afgewisseld met een vorm van speelse humor die gevoeligheid laat zien.

Ik kom God tegen in de wasserette, hij ziet er verfomfaaid uit
Hij staart wezenloos naar zijn tuimelende overhemden
En nog wezenlozer naar zijn buitelende sokken
Een broek draagt God niet, zijn geslacht ziet er ongebruikt uit
Ik vraag God of hij me 20 cent kan lenen voor een pakje wasverzachter.

Verwondering

In de uitzending van VPRO Boeken stelt Lecompte dat overdaad en onmatigheid in haar schrijven de beste poëzie oplevert: ‘Ik huiver van degelijke gedichten’. De haast intuïtieve werkwijze en de veelheid aan wendingen binnen de strofes maken deze gedichten tot een bizar avontuur dat zowel verrassing als vermoeidheid opwekt. Het is de gulzigheid in het verwoorden van gedachten, het zoeken naar de juiste omschrijvingen, waardoor de indruk ontstaat dat – zoals de dichteres zelf zegt – de inspiratie ‘uit zijn voegen barst’. Een niet in te tomen productie die de kwaliteit niet altijd ten goede komt.

Met een VSB Poëzieprijs-nominatie voor haar vorige bundel op zak is Lecompte inmiddels een unieke verschijning in de Nederlandstalige poëzie. Het sprookjesachtige landschap dat ze creëert is een goede uitlaatklep voor de angsten en narigheden die blijkbaar in haar hoofd rondspoken. Het is de zwaarte én de lichtheid, die strijden om voorrang. In samenspel met de haast naïeve verwondering maakt dit Western tot een boeiend geheel. ‘Alles is bespottelijk en vertederend tegelijk.’