Film / Films

Geneuzel, gezwets en jazz

recensie: Woody Allen Box

Zijn films zijn herkenbaar uit duizenden, niet alleen omdat Woody Allen met zijn opvallende verschijning vaak de hoofdrol voor zich opeist maar ook om de inhoud: (quasi-)intellectueel gebrabbel over psychologische en amoureuze problemen van de moderne Amerikaanse stadsmens. In deze dvd-box zitten vier recente films en een documentaire, niet zijn meest bekende werk maar stuk voor stuk typische Allen-films.

~

De eerste film, Celebrity, is een van de vele autobiografisch getinte werken van de joodse New-Yorker. De matig succesvolle romanschrijver Lee Simon (Kenneth Branagh) zit in een midlife-crisis. Hij verlaat zijn vrouw en heeft wat avontuurtjes, zet zijn romans aan de kant en probeert via de New Yorkse rich and famous een zelfgeschreven filmscript te slijten. We zien de strubbelingen waarmee Lee en zijn ex-vrouw te maken krijgen na de scheiding, veel psychologisch geklets over relaties, dromen en verlangens, een zoektocht naar de dingen die ze denken te missen maar gewoon binnen handbereik liggen.

Freud

Zo mogelijk nog autobiografischer is Deconstructing Harry, een interessante postmoderne hink-stap-sprong vol onverwachte situaties en bizarre humor. De aan een writer’s block lijdende auteur Harry Block speurt met behulp van psychiaters en kennissen in zijn verleden en zo zijn heden om te zien waar de kink in de kabel ligt. Harry’s ploegwerk door alle door hem geschreven autobiografische verhalen staat symbool voor het leven van Allen zelf, vol verwijzingen naar zijn joodse achtergrond, zijn interesse in Dantes Goddelijke Komedie en neurotische aanvallen. Een fraai gelaagde film waar Freud zich wekenlang zoet mee zou kunnen houden (wat eigenlijk voor haast al Allens films geldt).

Praatzieke eenling

~

Een op het eerste gezicht wat vreemde eend in de bijt is Sweet and Lowdown, een semi-documentaire biopic over de in de jaren ’30 spraakmakende en succesvolle jazzgitarist Emmet Ray, fraai neergezet door rasacteur Sean Penn. Hoewel zijn leven een aaneenrijging is van de meest vreemde voorvallen, drankfestijnen, vrouwen en bizarre hobby’s wist hij met zijn fabelachtige gitaarspel de harten van velen te beroeren. Penn en Samantha Morton, die zijn stomme (als in: niet kunnen praten) vriendinnetje speelt, verdienden beiden een Oscarnominatie voor hun fantastische acteren. Ondanks dat de film inhoudelijk niet om Allen zelf lijkt te gaan, is het hoofdpersonage weer een niet-begrepen praatzieke eenling die zowel hunkert naar als bang is voor de liefde.

Ratjetoe

In Small Time Crooks speelt Allen zelf weer de hoofdrol. Ray is een kleine crimineel, ontevreden met zijn leven. Samen met zijn vrouw en drie vrienden plant hij een overval op een bank door vanuit een nabijgelegen leegstaand pand, waarin ze als denkmantel een koekjeswinkel openen, een tunnel te graven. Dan worden de koekjes een nationaal succes en een jaar laten hebben ze zelfs een heel imperium opgebouwd. Zo neemt het verhaal elk kwartier een andere wending en is er absoluut geen gemene deler. Interessant, dat wel, maar de film wordt zo een ratjetoe van de eerste orde.

New Orleans

De laatste film uit deze box is Wild Man Blues, een documentarie over Woody Allen als jazzmuzikant. We volgen hem met zijn band op een Europese tournee en Allen vertelt over zijn liefde voor de oude New Orleans-jazz. Maar hij wordt ook off stage gevolgd, zodat we een glimp krijgen van de persoon Woody Allen, zijn humor en neuroses. Een leuke documentaire voor geïnteresseerden in jazz en in de privépersoon Allen.

In al zijn films zie je dezelfde motieven terugkomen: seksuele frustraties, midlife-crises, hoofdpersonages die vrouwen en psychiaters verslinden, die door het leven stuntelen en nooit eens geluk lijken te hebben (omdat ze niet gelukkig zijn met zichzelf). New York. Jazz. Nihilisme, sarcasme, orgasme. En altijd ondersteund door een heel scala aan beroemde acteurs, zelfs in de bijrollen. Liefhebbers van Allen zullen smullen van deze box, maar de films (die – heel flauw – op drie dvd’s zijn gepropt in plaats van op vijf) zijn te typisch Allen en te weinig verassend om nieuwe zieltjes te winnen.