Film / Films

Niet helemaal geslaagd

recensie: I'm Not There

Bob Dylan. Man, muzikant, akoestisch, elektrisch, geliefd, gehaat, mysterie, legende. Een persoon die zeker niet makkelijk op autobiografisch beeld te vangen is, maar Todd Haynes (Velvet Goldmine) deed toch een poging. Met zes acteurs die verschillende personages spelen die allemaal een fase uit het leven van Dylan moeten verbeelden, maakt hij een caleidoscopisch portret. Dichter, profeet, misdadiger, bedrieger, acteur en muzikant: ze komen allemaal voorbij.

~

Opvallend in de casting van deze film is dat, naast een hele reeks blanke, mannelijke acteurs (Ben Wishaw, Christian Bale, Richard Gere en de recentelijk overleden Heath Ledger), ook een vrouw (Cate Blanchett) en een klein zwart jongetje (Marcus Carl Franklin) onderdelen van Dylans leven verbeelden. De film wordt aangeduid als een reis door het leven van Bob Dylan, en bestaat uit een onchronologisch geheel van beelden en verhalen. Tesamen moeten die een inzicht geven in de verscheidenheid van het leven van de muzikant. Arthur is een symbolische poëet die vooral de uitspraken van Dylan verzorgt, Woody representeert zijn jeugdige aspiraties, Jack de politiek activistische folkzanger, Robbie een acteur die de rol van Jack in een film speelt, Jude geeft gestalte aan Dylan in zijn elektrische jaren en Billy the Kid is het symbool voor de jaren als oudere man.

Te hip

Maar of dit een geslaagd resultaat oplevert? Hoewel het uitgangspunt van de film ontzettend interessant is zorgen de fragmentarische sequenties het eerste kwartier vooral voor veel verwarring. Hoe poëtisch het er ook uit mag zien, het ontbreken van een duidelijke lijn heeft als resultaat dat het allemaal niet altijd even makkelijk te volgen is. Het is alsof Haynes net iets te hip heeft willen zijn, met flitsen van oorlogsbeelden afgewisseld door quotes en korte, surrealistische verhaalfragmenten. Daarbij rijst het gevoel dat deze film – voor de Bob Dylan-leken onder ons – uitspraken, gebeurtenissen en personages bevat die totaal aan je voorbij gaan.

~

De film van Haynes roept voornamelijk vragen op. Dat de vraag wie Bob Dylan nou eigenlijk is onbeantwoord blijft is niet eens zo storend, maar wat wil Haynes dan wel met deze film? I’m Not There weet zeker te boeien, maar het gebrek aan samenhang vormt toch echt een struikelblok. Beeldend werkt het wel, maar het geheel wekt toch vooral irritatie op. En omdat het plot dus niet altijd even makkelijk te volgen is, is dit een film die niet voor ‘iedereen’ is weggelegd. Een ander element dat grote vraagtekens oproept is waarom ervoor gekozen is om de acteurs de gebruikte nummers te laten playbacken. De overduidelijke nepheid hiervan leidt enorm af en is gewoonweg vervelend. Aangezien Haynes ervoor heeft gekozen om zijn personages iemand ‘anders’ te laten zijn dan Dylan, had hij ze beter ook met hun eigen stem kunnen laten zingen.

Origineel

Een nobele poging dus om het leven en het mysterie van Bob Dylan in beeld te brengen, maar een poging die niet op alle vlakken even goed werkt. Toch is I’m Not There zeker wel een originele en interessante film. En dat levert in elk geval toch wat punten op in de tijd van remakes, boekverfilmingen en sequels.