Film / Films

De ijsbeer als waakhond voor klimaatveranderingen

recensie: De Witte Planeet (La Planète Blanche)

Een anderhalf uur durende reclamespot van het Wereld Natuur Fonds lijkt De Witte Planeet op het eerste gezicht. “Het broeikaseffect brengt de Noordpool in gevaar, de mens is de boosdoener en het onschuldige dier de dupe.” Het riedeltje dat ons al sinds jaar en dag ingeprent wordt is intussen wel bekend. De sarcasten onder ons zullen dan ook zelfgenoegzaam een wenkbrauw optrekken wanneer bij de aftiteling van de film het welbekende panda-logo pontificaal in beeld verschijnt. Toch reclame? Maar alles gezegd en gezwegen; dat je zelfs van een informatieve natuurdocumentaire nog een fraai ogend werkje kunt maken bewijzen de makers van De Witte Planeet wel.

~

Het cyclische verloop van natuurlijke processen op de Noordpool is de rode draad in deze film. Van het wisselen van de seizoenen tot de levensloop van de pooldieren, alles wordt keurig in een cirkel in beeld gebracht. Hoewel de Noordpool in eerste instantie een lege, kale ijsvlakte lijkt, blijkt er in en onder de dikke laag ijs een bijzonder levendige wereld te bestaan. Onder het ijs leeft, bruist en schuift de natuur ongestoord verder. De makers weten de mystiek en schoonheid van deze verborgen wereld prachtig weer te geven. Dansend in de onderstroming, zwevend vlak onder het wateroppervlak leeft een rijke variatie aan kleurige en sierlijke waterwezens. Een kijkje in deze onbekende wereld doet ons beseffen dat dit dierenrijk op de Noordpool misschien wel tot een van de meest adembenemend plekken op aarde behoort waar wij mensen normaal gesproken nooit komen.

Bijna choreografisch gestuurd

Maar ook bovengronds toont Millière op uiterst artistieke wijze hoe verschillende soorten pooldieren hun strijd leveren in het soms barre spel der elementen. De manier waarop hij bijvoorbeeld de kijker in een oogopslag de massale trek toont van de emoe’s naar warmere gebieden is een indrukwekkend staaltje filmkunst. Het gebruik van de traditionele muziek van de Inuït maakt het totaalbeeld nog sfeervoller en meeslepender. Bijna choreografisch gestuurd beweegt zowel het dierenrijk als de woeste natuur zich voort op de verrassend warme zang en instrumentele klanken van dit poolvolk.

~

De verhaallijn – voor zover die aanwezig is – wordt, naast het cyclische verloop van elementen, ook voor een deel bepaald door een ijsbeer met haar twee jongen. Met het overgaan van de seizoenen zijn we ook getuige van hun transitie van jong naar volwassene. De ijsbeer wordt in deze film getypeerd als de zogenaamde waakhond van de klimaatsveranderingen. Door zijn gedrag in de gaten te houden kan de mens analyseren hoe het leven op de Noordpool verandert.

Poëzie in beeld

Door de manier waarop de makers spelen met de natuurlijke contrasten tussen dag en nacht, licht en donker, warmte en kou en ook leven en dood zou je het bijna poëzie in beeld kunnen noemen. Ook de genuanceerde en uitgebalanceerde keuze van shots is erg verbluffend. Eerst worden panoramische beelden getoond van ijzige en uitgestorven poolvlaktes, die de kilte en eenzaamheid, maar ook de ruigheid van het continent flink benadrukken. En vervolgens schakelt de film plotsklaps over naar buitengewoon intieme close-ups van wollige, kleurrijke en dartele land- en zeedieren die de pool bewonen.

Voor de absolute liefhebbers van esthetisch en artistiek verantwoorde natuurfilms is dit kijkje in het ijskoninkrijk een aanrader om op groot scherm te zien.