De schippers van de Kameleon

Net als bij elke andere boekverfilming, of het nu gaat om The Lord of the Rings of De ontdekking van de hemel, ziet ook de verfilming van de Kameleon er heel anders uit zoals je het je jaren lang hebt voorgesteld. De Klinkhamertjes zijn een stuk jonger in de film dan in mijn herinnering, terwijl Maarten Spanjer minstens twintig jaar ouder is dan de Gerben Zonderland die ik nog uit de boeken ken. Het enige personage dat sprekend lijkt, is de titelheld: de Kameleon ziet er prachtig ongestroomlijnd uit (een kenmerk dat veel slechteriken in de boeken op het verkeerde been zet, want lomp en lelijk hoeft niet altijd log en langzaam te betekenen) en heeft exact de goede kleuren.

Nozems

Met zulke stapels boeken als inspiratie is het onbegrijpelijk dat scenarist Jean Ummels en regisseur Steven de Jong zo’n dun verhaaltje hebben kunnen bedenken voor De schippers van de Kameleon. Twee stelende “nozems” uit de grote stad zijn de grote boosdoeners in de film, maar de intrige is bij lange na niet genoeg om de film te dragen. Daardoor hangen veel scènes als los zand in elkaar en worden personages geïntroduceerd zonder ook maar iets aan het verhaal bij te dragen. Maar naast de gebrekkige structuur van het script ligt de grootste zwakte van de film in de knullige dialogen. Peter Tuinman, over het algemeen toch gezien als een van Nederlands topacteurs, heeft zichtbaar moeite met zijn teksten en ook de jonge hoofdrolspelers, de tweeling Jos en Koen van der Donk, weten er geen raad mee. Houterige teksten zijn in de nostalgische boeken van H. de Roos een stuk minder storend dan in een moderne film.

Pittoresk

Gelukkig scoort de film stukken beter op het visuele vlak: het pittoreske Friese dorpje IJlst is een perfecte locatie voor de avonturen van de blonde tweeling, en de meeste speciale effecten zijn prima, waaronder een orkaanscène die met verrassend weinig middelen toch heel overtuigend is. Een mooi detail is verder dat de mannelijke Klinkhamers altijd onder het vet, de modder of ander vuil zitten: logisch voor een smid en zijn zoons.

Edwin Evers

Een blockbuster als De schippers van de Kameleon verdient natuurlijk een rijk gevulde dvd-uitgave, en op het eerste gezicht stelt deze ook niet teleur. Naast een complete cd met zestien liedjes en muziekjes uit en over de film bevat de set een prima audiocommentaar van regisseur Steven de Jong, die ook de rol van vader Klinkhamer speelt. De Jong is een vakman en vertelt verschillende interessante verhalen over het maken van de film, problemen bij de opnamen, het werken met de verschillende acteurs en enkele leuke weetjes (zo werd de stem van de nieuwslezer ingesproken door dj Edwin Evers). De “Making of” begint goed, met enkele leuke soundbites (in het Fries) van De Jong en zijn acteurs, maar na een paar minuten krijgen de beelden uit de film de overhand – erg irritant als je net de hele film hebt bekeken. Een videoclip en een trailer maken de boel compleet.

Sequel

De schippers van de Kameleon is een leuke film, laat dat duidelijk zijn. Maar met een beter uitgewerkt script was het misschien wel een goeie geworden. Nu blijft de film steken in goede bedoelingen die niet helemaal uit de verf komen. De film vormt hierdoor een prima opstapje naar een tweede deel. De personages en hun karakters zijn geïntroduceerd, de verhalen liggen klaar en ook een tweede deel zal weer een gegarandeerde hit worden. Normaal houd ik niet zo van sequels, maar De schippers van de Kameleon verdient er een.