Marie Antoinette

Het verhaal in Marie Antoinette, de nieuwe film van Sofia Coppola, komt niet verder dan de aanloop naar de Franse Revolutie. De film draait voornamelijk om het luxe Franse hofleven en de eigenzinnige en jonge koningin. De Oostenrijkse Marie-Antoinette (Kirsten Dunst) wordt als veertienjarig meisje uitgehuwelijkt aan de Franse Dauphin Louis XVI (Jason Schwartzman) die slechts een jaar ouder is. Met een koets en haar gevolg arriveert de prinses in een niemandsland waar ze, volgens de heersende Franse hofetiquette, alles achter zich moet laten. Naakt en zonder haar lievelingshond Mops maakt ze de oversteek naar Franse bodem. Een voorproefje van de strenge hofregels en gebruiken die haar zwaar zullen gaan tegenstaan.

Pastel suikergoed

De verdere kennismaking met Marie-Antoinette is zuurstokroze, vol pastel suikergoed. Coppola’s stijl is modern en fris. Kirsten Dunst blijft er in kostuums en korsetten verbazingwekkend hip uit zien. Het geheel wordt bovendien ondersteund door muziek van o.a. The Radio Dept., The Cure en New Order, een combinatie die verrassend goed werkt. Coppola baseert zich op de biografie van Antonia Fraser (The Journey) en focust op het hofleven van Versailles, waar trouwens ook daadwerkelijk gedraaid is. De film zit vol kleine anekdotes die het koningskoppel menselijk maken. De op een MTV-clip geïnspireerde scène waarin Marie-Antoinette schoenen koopt als een heuse shopaholic, zal menig vrouw doen watertanden. Het uitblijven van kinderen maakt Marie-Antoinette en Louis tot een blijvend hot topic van Franse hofroddel. Het duurt zeven jaar voordat het paar hun eerste kind krijgt en het Oostenrijks-Franse verbond definitief is bezegeld.

Historisch twijfelachtig

Eenmaal moeder trekt Marie-Antoinette zich steeds meer terug in haar eigen oase (in het paviljoen Le Petit Trianon) om zich aan de opvoeding van de kinderen te wijden. Na haar eerste (en openbare!) bevalling omringt ze zich vooral met intimi. Dit is het moment in de film waarop de gekozen aanpak van Coppola gaat steken. De historische en dramatische context wordt hier teveel afhankelijk van bijkarakters waar de kijker geen wijs uit kan worden. De film blijft misschien nog wel visueel boeiend, maar de ontwikkeling van het verhaal is mager en historisch nogal twijfelachtig.

Biografen

De extreme omstandigheden waarmee de twee koningskinderen tegen het eind van hun leven geconfronteerd werden, vallen in de film helaas buiten beschouwing. De film stopt op het moment dat de revolutie uitbreekt en het drama voor Marie-Antoinette echt begint. Het imago van domme, lichtzinnige en geldverslindende koningin is de afgelopen eeuw bijgesteld, een aantal biografieën (o.a. Marie-Antoinette van Stefan Zweig uit 1933) heeft van de verguisde koningin een genuanceerder beeld geschapen. In een showproces wordt Marie-Antoinette op basis van valse beschuldigingen (incest en lesbische liefde) veroordeeld. Haar testament, de brieven geschreven tijdens haar gevangenschap, tonen een moedige, wijze vrouw in extreem beangstigende omstandigheden. Marie-Antoinette is achter Louis blijven staan en heeft voor haar kinderen gevochten. Toen ze voor het gerecht verscheen was haar enig commentaar op haar vermeende incest: “If I have not replied, it is because nature itself refuses to respond to such a charge laid against a mother”. Zeker is; Marie-Antoinette was interessanter dan de pruiken, kostuums en kastelen in Coppola’s film doen vermoeden.