Een sentimenteel eerherstel

Peckinpah’s controversiële successen leken anno 1983 tot een grijs verleden te behoren. De befaamde eigenheimer, en inmiddels een verbitterde alcoholist met een zwakke gezondheid, had al vijf jaar geen film gemaakt. Hij deed er alles aan om in de filmwereld terug te keren, maar met zijn excessieve gedrag had hij zichzelf bij velen onmogelijk gemaakt. Hij kreeg zijn kans met The Osterman Weekend, het verhaal van een manupilatieve CIA-agent (John Hurt) die een journalist (Rutger Hauer) op ingenieuze wijze tegenover zijn al dan niet corrupte vrienden uitspeelt. Het zou zijn laatste film zijn.

In Hollywood doen zelfs de grootste regisseurs concessies aan publiek en commercie, maar de immer eigenwijze filmmaker weigerde om ook maar een frame van zijn film aan te passen. Hij werd daarop ontslagen door zijn producenten, die uiteindelijk zelf een paar wijzigingen aanbrachten. In het tijdperk van de dvd reden genoeg voor een postuum eerherstel (“Sam’s first cut”, klinkt het sentimenteel in het promotiemateriaal), maar zo veel is er niet veranderd, leert een vergelijking tussen de twee versies, die beide op de dvd staan.

Vervormd

Één vroege, verwarrende scène die een aantal hoofdpersonen met hun vrouwen laat zien werd verwijderd, vijf werden licht aangepast. De cruciale scène waarmee de film opent (een vrijpartij die uitmondt in een moord) is in Peckinpah’s versie zo vervormd in beeld gebracht dat de kijker duizelig wordt – wellicht een goede reden om hem aan te passen. Verdere aanpassingen zijn minder ingrijpend: ongeveer een kwartier is ingekort en de rest bestaat uit verschillen in montage.

De originele film is een interessante aanvulling, die helaas in wanstaltig slechte kwaliteit is gepresenteerd: het is een slechte kopie van een VHS-band met een ruwe testversie die ooit aan studiobazen en een testpubliek vertoond werd. De film is voorzien van tussentitels die het verschil tussen de twee versies verklaren – handig, maar ze verstoren de film dusdanig dat je nooit echt het idee krijgt dat je naar de film kijkt zoals Peckinpah hem bedoeld had.

Balans

The Osterman Weekend is geen meesterwerk, en zeker niet Peckinpah’s beste film. Het verhaal (gebaseerd op een roman van Robert Ludlum) is tamelijk vergezocht, en wordt pas na drie kwartier goed spannend. De weinige actiescènes die de film kent zijn zeer vakkundig gemonteerd, maar in verschillende snelheden in slow motion weergegeven – een voor Peckinpah typische maar in deze context zinloze kunstgreep. De moraal over de invloed van media en voyeurisme bij het publiek is gedateerd en niet overtuigend. De rollen en acteerprestaties zijn hier en daar matig: Rutger Hauer, in zijn eerste hoofdrol, overtuigt nauwelijks; Dennis Hopper heeft een zwakke bijrol. Toch fascineert The Osterman Weekend bij tijd en wijle, vooral door de psychologische spanning en het technische vernuft waarmee die opgevoerd wordt. Bovendien geeft John Hurt zoals altijd een magnifieke vertolking.

De onlangs geschoten documentaire op de tweede schijf is gelukkig voorbeeldig: met kijkjes op de locatie van de film en interviews met de meeste betrokkenen (bijna alle acteurs, de producenten, Peckinpah-kenners) wordt een fraaie balans gevonden tussen leuke anecdotes en relevante inzichten over allerlei aspecten van de productie. Tegen het einde verzandt de film helaas in verafgoding van wijlen Peckinpah en gezever over de zogenaamde boodschap die de film uitdraagt.

Aftreksel

Voor de dvd die Dutch Film Works uitbrengt geldt: je kunt je €14,99 beter besteden. Dit is bepaald geen verstandige uitgave, zeker wanneer blijkt dat er voor minder geld een superieure versie te bestellen is. De eerste schijf van deze speciale editie is identiek aan de eerdere losse uitgave, wat betekent dat je opgescheept wordt met een film van zeer slechte beeldkwaliteit op beeldvullend formaat, en voorzien van slechts een monosoundtrack. Je kabel-tv zou de film beter weergeven. Bovendien ontbreekt het audiocommentaar van drie Peckinpah-kenners dat wel op de Amerikaanse schijf staat, waar deze schandalige uitgave een zwak aftreksel van is. De distributeur verklaart zich bij navraag afhankelijk van de masters die aangeleverd worden. Ongetwijfeld, maar een beetje filmliefhebber laat dit soort tweederansgproducten aan zich voorbij gaan.