Onder vaders vleugels uit

Na JFK en Nixon is het zijn derde film over het Amerikaans presidentschap in de recente geschiedenis. Bush’ onpopulariteit en Stone’s kritische stellingname lijken daarbij een gewaagd recept en daarom gonsde het flink van de geruchten. Zou Stone wel in staat zijn om de juiste toon te vinden? En wat zou het effect van de film zijn op de komende verkiezingen?

De Amerikaanse studio’s zagen er daarom geen heil in en haakten financieel af. W. is onafhankelijk geproduceerd en wordt vanuit Canada gedistribueerd. Stone zelf verwacht niet dat W. enig effect zal hebben. De anti-oorlogsboodschap uit Platoon en Born on the Fourth of July is ook niet opgepikt, ook al won Stone voor beide films een Oscar. Stone ziet W. als een raamwerk, waarin de mindset en de politiek van onze tijd worden gekraakt. Sinds 9/11 ziet Bush zichzelf als een oorlogspresident en naar dat beeld heeft hij zich geprofileerd. Dat karakteriseert zijn politiek. Amerika voert op drie fronten oorlog: Irak, Afghanistan en ‘The War On Terror‘ die in elk land naar keuze kan oplaaien. Die erfenis, de Bush Doctrine, zal volgens Stone zelfs na het vertrek van Bush politiek nog lang nagalmen.

Menselijk portret

Voor Stone een urgente reden om de film te maken, maar wie een heftige anti-oorlogsfilm of karikatuur verwacht komt bedrogen uit (al heeft het Witte Huis aangekondigd de film te zullen negeren). W. springt heen en weer in de tijd en omvat Bush’ jeugdjaren als nietsnut, zijn Texaanse gouverneurschap en het presidentschap, dat zich concentreert rond de voorbereiding en de uiteindelijke invasie van Irak, begin 2004. Stone heeft vooral geprobeerd van Bush een menselijk portret te schetsen, waarin iedereen zich kan verplaatsen zonder dat er direct een mening wordt opgedrongen. In het script van Stanley Weiser staan drie dingen centraal: zijn vader, God en de oorlog in Irak. Die invalshoek is even onverwacht als verrassend.
In de visie van Weiser en Stone wordt Bush’ handelen vaak ingegeven door zijn verstoorde relatie met zijn vader. Zijn goed of afkeuring bepalen veel van Juniors handelswijze. Bush’ motieven staan vaak lijnrecht tegenover zijn politieke omgeving, die veel meer in termen van macht, opportunisme en politieke strategie denkt.
De kijker gaat naar huis met de vraag: ‘hoe hebben de Amerikanen die man ooit aan de macht kunnen laten komen?’.

Toegankelijke prelude

Josh Brolin overtuigt als Bush de cowboy-president. Hij vangt diens vreemde fysiek en slechte tafelmanieren, maar vooral de stijfkoppige arrogantie en het gebrek aan innerlijk leven. Het duurt even voor je in de film zit en alle naar kauwgum-knauwende bijnamen, de zijne is ‘Dubya‘, kan verstaan. En zo herbergt de film wel meer elementen die op de lachspieren werken. De indrukwekkende cast met ondermeer Richard Dreyfuss als Dick Cheney, Bruce McGill als George Tenet en James Cromwell als papa Bush Sr. geven Brolin steun, en verlenen Bush een persoonlijke en politieke entourage. Een heuse hartenbreker in dat gezelschap is Thandie Newton als Condoleezza Rice. Maar de uitblinkers zijn Toby Jones als Karl Rove en Jeffrey Wright als Colin Powell. Die hebben de (on)dankbare taak de verkoper en het slachtoffer van de Bush politiek te verbeelden. Volgens Stone zullen er meer films over Bush volgen en misschien daarom heeft W. meer suggestie dan een ‘punt’ en ontbreekt een strakke finale. De film is een voor iedereen toegankelijke prelude, voorzien van een geweldige muziekscore, die de toekomst(-ige schade) open en aan de interpretatie van de kijker laat. Het beste advies daarom is: ‘Nu gaan zien en over 5 jaar nog eens kijken en bedenken hoe je er dan tegenover staat!’.