Casablanca

Waarom ik de film tot voor kort nog nooit had gezien, is me nog steeds een raadsel, want ik moet hem al zeker drie jaar geleden eens van de BBC hebben opgenomen op video (in die oertijd dat ik nog films van tv opnam). Laten we het erop houden dat het er gewoon nooit van gekomen is. Maar nu deze prachtige special edition dvd van de film op uitkomen staat, is er natuurlijk geen excuus meer om hem links te laten liggen.

Tijdloos

Natuurlijk is het onmogelijk nog iets nieuws toe te voegen aan de stroom publicaties die sinds 1942 over de film zijn verschenen, zeker niet na een eerste keer. Maar wat opvalt is het tempo van de film (een handelsmerk van regisseur Curtiz): afgezien van enkele technische details (achtergrondprojecties, onvaste camerabewegingen) oogt Casablanca geen moment gedateerd. Ook het verhaal, tegelijkertijd een thriller over gestolen reisdocumenten en een romantisch drama over een verloren liefde, is tijdloos en draagt bij aan de klassieke status van de film. Nu ik Casablanca eindelijk heb gezien, weet ik dat het niet bij één keer kijken zal blijven.

Bij toeval een klassieker

In feite was Casablanca gewoon een standaardproductie (alle grote studio’s produceerden per jaar zo’n vijftig titels, oftewel een film per week), die bijna bij toeval een klassieker werd. Het is zo’n film waarbij alle elementen perfect op elkaar zijn afgestemd: de juiste hoofdrolspelers, de juiste regisseur en het juiste verhaal (op basis van een script waaraan dagelijks nog werd gesleuteld; Ingrid Bergman wist lange tijd niet op wie van de twee kanshebbers in de film ze nu verliefd moest zijn). Timing speelde ook een grote rol: vlak voordat de film uitkwam, vond de legendarische ontmoeting tussen Roosevelt en Churchill plaats in… Casablanca. Toen de film een paar maanden later drie Oscars won (waaronder die voor beste film en beste regie), was de reputatie van de film defintief bezegeld.

Stonede Tweety

Een film als Casablanca verdient natuurlijk een deluxe-behandeling op dvd, en dat zit gelukkig wel snor: naast twee zeer enthousiaste en informatieve commentaartracks – de eerste van filmcriticus en Casablanca-fan Roger Ebert, de tweede van filmhistoricus Rudy Behlmer – bevat deze tweedelige set een schat aan uniek beeld- en geluidsmateriaal, waaronder de eerste proefaflevering van een geflopte televisieserie gebaseerd op de film en een – wel geslaagde – parodie-slash-hommage met Bugs Bunny als Rick en een stonede Tweety als de gluiperige Ugarte. Natuurlijk ontbreekt ook de terugblik op het maken van de film niet, in de vorm van de halfuur-durende documentaire You Must Remember This.

Essentieel

De film Bacall on Bogart is bijna even lang als Casablanca zelf, en bevat voornamelijk fragmenten uit films van Humphrey Bogart, aan elkaar gepraat door zijn vrouw en collega Lauren Bacall en aangevuld met interviews met schrijvers, regisseurs en andere kenners van het oeuvre van “Bogie”. Tenslotte ontbreken ook de recentelijk ontdekte outtakes en verwijderde scènes niet. Deze mooie nieuwe dvd is, door de kwaliteit van de film en de bijgeleverde extra’s voor elke filmliefhebber in één woord essentieel. En nu ik Casablanca eindelijk gezien heb, kijk ik alvast uit naar het moment waarop ik de volgende titel mag doorstrepen: 12 Angry Men van Sidney Lumet, nummer 22 op onze lijst.