De chaos regeert

Op een goede dag in 1991 werd regisseur Terry Gilliam (Brazil, 12 Monkeys) wakker met het idee de klassieke roman Don Quichot te verfilmen. In de bija tien jaar die erop volgden werkte Gilliam aan het script, maakte ontwerpen, strikte acteurs Johnny Depp en Jean Rochefort voor de hoofdrollen en ging naar Europa om het benodigde budget bij elkaar te scharrelen. Na een lange periode van planning en voorbereiding konden de opnamen beginnen, maar overvliegende F16’s, donderbuien en de ziekte van de onvervangbare hoofdrolspeler Rochefort gooiden roet in het eten: na zes draaidagen werd de productie gestaakt.

Blijven lachen

Aan het begin van Lost in La Mancha, wanneer de filmmakers nog helemaal in beslag worden genomen door het naderende begin van productie, is voor de kijker al duidelijk dat er iets niet in de haak is. De gehuurde studio blijkt een ordinaire en zeer gehorige loods, contracten met belangrijke bijrolacteurs zijn nog niet getekend, en sterspeler Jean Rochefort krijgt daags voor hij zal afreizen naar de set pijn in zijn buik: een prostaatinfectie. Ondanks alle tegenslagen blijft Gilliam optimistisch; zijn kenmerkende lachje werkt aanstekelijk en zelfs in de meest penibele situaties blijft hij grappen maken. Toch is Lost in La Mancha een van de droevigste films die ik ken. Het is tragisch om een artiest van het kaliber Gilliam geveld te zien worden door steeds groter wordende problemen.

Aanklacht

Daarnaast is de film een subtiele aanklacht tegen het huidige Hollywoodsysteem, dat ervoor zorgt dat regisseurs als Gilliam naar onafhankelijke financiers in Europa moeten uitwijken om de films te kunnen maken die ze willen, met alle destastreuze gevolgen van dien. In de jaren 70 werden deze auteurs gekoesterd door de studio’s, wat meesterwerken opleverde als The French Connection, Paper Moon en de Godfather-films.

Sympathie

Lost in La Mancha biedt geen oplossing voor dit probleem, maar Terry Gilliam zegt in een bonus-interview op de dvd wel dat Hollywood meer sympathie voor hem heeft gekregen na het zien van de documentaire. Of dit zal resulteren in betere kansen voor de geplaagde regisseur is nog maar de vraag: in hetzelfde interview geeft hij toe dat hij het beste werkt als alles niet helemaal soepel loopt. Gilliams assistent-regisseur zegt het in de film zo: ‘Waar hij is, regeert de chaos.’ Gilliam leeft dus blijkbaar al in zijn perfecte wereld vol tegenslagen en catastrofes, hoe frustrerend dat voor zijn fans ook moge zijn.