Milk

Van een verstandelijk gehandicapte vader, vechtend voor voogdij van zijn dochtertje, tot een veroordeelde gevangene op death row. Van een terminale hartpatiënt tot een wraakzuchtige vader die de dood van zijn dochter wil wreken. De rollen die Sean Penn gedurende zijn imposante carrière heeft gekozen, zijn van een grote veelzijdigheid. Met het portretteren van de homoseksuele politicus Harvey Milk voegt hij een nieuw hoogtepunt aan die loopbaan toe.

Harvey Milk was in 1977 de eerste Amerikaanse openlijke homoseksueel die in een publiek ambt werd gekozen. Elf maanden later werd hij in het gemeentehuis van San Francisco, evenals de burgemeester George Moscone, vermoord door zijn conservatieve collega Dan White. Voor zijn dood had Milk zich ontwikkeld als dé autoriteit op het gebied van homo-emancipatie. Nadat hij in het begin van de jaren zeventig van New York naar San Francisco verhuisde en daar met discriminatie en homohaat werd geconfronteerd, besloot hij daar iets aan te doen en ervoor te zorgen dat homo’s een vertegenwoordiger hadden in de politiek. Na een aantal teleurstellingen werd hij in 1977 uiteindelijk gekozen als City Supervisor.

Toegankelijker

Gus van Sant, die in Amerika nog steeds vooral bekend staat om Good Will Hunting, maar in Europa meer naam maakte als regisseur van de kunstzinnige films Elephant en Last Days, combineert met Milk zijn artistieke en iets toegankelijkere kant. Het resultaat is indrukwekkend. Milk is een belangrijke en zeer actuele film, gezien de recente verkiezingsuitslag van ‘Proposition 8′ in Californië, een wetsvoorstel dat het homo’s onmogelijk maakt in het huwelijk te treden. De gelijkenissen met de actualiteit en de jaren zeventig liggen voor het oprapen. Toen slaagden Harvey Milk en zijn aanhangers erin ‘Proposition 6′, dat het homo’s zou verbieden te werken in openbare scholen, af te wijzen. Dertig jaar later is de laatste stap in de emancipatie nog steeds niet bereikt.

Van Sant maakt al in de eerste minuten van zijn film duidelijk dat Harvey Milk zijn strijd uiteindelijk met het leven zal bekopen. De film is opgesteld uit de gedachtes van de politicus, die we zijn herinneringen in een dictafoon zien inspreken voor het geval hem iets overkomt. Het voortdurende fatalisme dat vanaf het begin over de film hangt, verleent de film zijn kracht. Als in een klassieke tragedie is duidelijk dat dit verhaal niet goed kan eindigen en die spanningsopbouw werkt erg goed. Dit fatalisme betekent echter niet dat Milk een cynische film is. In de week van de inauguratie van Barack Obama valt op hoe vaak de woorden hope en change terugkomen in de toespraken van Milk. Van Sant en schrijver Dustin Lance Black blijven optimistisch over de strijd voor gelijke rechten, ondanks de tegenslag die men gedurende de jaren te verduren heeft gehad.

Transformatie

Boven alles is Milk een film van Sean Penn. De man die doorgaans te zien is in agressieve, emotionele rollen, maakt een ware transformatie door en dringt werkelijk door tot de kern van Harvey Milk. De kenmerkende gebaren, de stem en het loopje van Milk zijn door Penn tot in de perfectie nagebootst, maar ook de eenzaamheid van de man, die veel vrienden verloor door zijn voortdurende strijd voor emancipatie, wordt treffend uitgebeeld. Het is grotendeels aan Penn te danken dat de film boven zichzelf uitstijgt en naast een belangrijk politiek pamflet ook een emotioneel relaas wordt over een man die vocht om mensen hoop te geven op een beter leven, maar dat met zijn eigen moest bekopen.