Duivelse disks

Nooit eerder was angst zo tastbaar in een film aanwezig als bij The Exorcist. Het is met recht een mijlpaal in de filmgeschiedenis, met zijn documentaire-achtige cameravoering, de verbluffende make-up en de naadloze speciale effecten. Regisseur William Friedkin vond het vorig jaar nodig zijn meesterwerk op te poetsen met enkele in 1974 verwijderde scènes en wat digitale effecten. Deze “version you’ve never seen” (een vreemde ondertitel, die al niet meer klopt zodra je de film een keer hebt bekeken) was geen groot succes, omdat een briljante film als The Exorcist geen nieuwerwetse fratsen nodig heeft om te hoeven boeien.

Lachwekkend

Ironisch genoeg gaat dat ook op voor de twee vervolgen die The Exorcist tot nu toe opleverde (op dit moment wordt nog hard gewerkt aan een vierde deel, dat zich vóór de gebeurtenissen uit de eerste film zal gaan afspelen). Exorcist II: The Heretic werd drie jaar na het succes van deel één gemaakt door regisseur John Boorman, en vormt de meest directe sequel: Regan, het bezeten meisje uit het origineel, staat nog steeds onder psychiatrisch toezicht, terwijl een twijfelende priester (Richard Burton) de dood van pater Merrin onderzoekt. Het begin van de film is nog wel aardig, maar al na een half uur leiden dubieuze hypnosemethoden en langdurige visioenen (met James Earl Jones als Afrikaanse sjamaan) zozeer af van de magere plot dat de film voornamelijk lachwekkend wordt.

Liever het orgineel

Omdat schrijver William Peter Blatty teleurgesteld was in het tweede deel, net als veel filmliefhebbers en Exorcist-fans, besloot hij in ruim tien jaar later zijn eigen vervolg, het boek Legion, te verfilmen onder de titel The Exorcist III. Had hij zijn boektitel voor de film gebruikt, dan was het eindresultaat een hele bevredigende en mysterieuze film geworden; hoewel enkele personages uit de originele film terugkeren, had Exorcist III net zo goed over een paar hele andere mensen kunnen gaan. De verwachtingen die de titel opwekt, worden echter niet ingelost, ondanks een paar hele spannende scènes en enkele sfeervol griezelige beelden. Blatty heeft zijn personages een paar mooie dialogen gegeven, waarmee hun persoonlijkheden knap worden neergezet. Helaas bezwijkt Exorcist III tegen het einde onder de vele mysterieuze (lees: onbegrijpelijke) beelden en gebeurtenissen. Wellicht worden ze begrijpelijker na een tweede kijkbeurt, maar ik bekijk liever het origineel nog een keer.

Belabberd

De beide Exorcist-sequels stellen niet alleen teleur als film, maar ook als dvd. Behalve een alternatieve openingsscène van Exorcist II en wat trailers bevatten beide schijfjes geen extra’s. Vooral een goede documentaire wordt gemist, omdat het mij een raadsel is waarom een getalenteerde filmmaker als John Boorman een zulk belabberd werkstukje heeft afgeleverd, of wat Blatty er toe bracht twaalf jaar later een tweede vervolg te maken. Wellicht een idee voor de uitgebreide boxset die ongetwijfeld zal volgen op de bioscooprelease van The Exorcist IV: The Beginning, ergens in 2004?