Documentaires op dvd

Echoes of War

(Joop van Wijk • 2004)

Beelden van oorlogskinderen die je aanstaren met dikke tranen in de ogen doen je misschien niet altijd wat. Maar van Echoes of War, een documentaire waarin kinderen die de oorlogssituaties hebben overleefd hun herinneringen, nachtmerries en dromen met de kijker delen, krijg je absoluut kippenvel. De kracht van deze documentaire

zit in de opbouw en in het camerawerk. Door veel met close-ups te werken worden de verhalen ineens veel persoonlijker dan je wilt. Niet alleen de kinderen zijn mooi in beeld gebracht, ook de omgeving waarin ze wonen. Het is terecht dat Melle van Essen hier een Gouden Kalf voor kreeg. De levensverhalen van de oorlogskinderen (die niet alleen uit voor de hand liggende ontwikkelingslanden komen, maar ook uit Amerika waar ze 9/11 van dichtbij hebben meegemaakt) worden afgewisseld met een geanimeerd verhaal over een olifant. Daar moet je eerst doorheen prikken, omdat het even neigt naar een Disney-achtig moraalverhaal. Maar de animatie wordt steeds kort gesneden met de reacties van de kinderen die ook naar het verhaal luisteren, en zich identificeren met het olifantje dat z’n vader kwijt is. Pijnlijk worden de gevolgen van de oorlogen in de wereld duidelijk. Heel slim gedaan van regisseur Joop van Wijk. Zeventig minuten lang kijk je geïntrigeerd naar de kinderen, die heel open praten over hun angsten en verleden, en wens je met hen maar één ding: vrede. (Nathalie van Eck)

Memoria del Saqueo

(Fernando E. Solanas • 2004)

Verraden door de democratie. Dat waren de Argentijnen toen ze, slaand op potten en pannen, in 2001 de straat opgingen. In slechts vijfentwintig jaar tijd hadden corrupte politici hun florerende economie volledig met de grond gelijk gemaakt. Anno 2005 leeft nog steeds negentig procent van de bevolking onder de armoedegrens,

terwijl de overige tien procent zich baadt in luxe en weelde. In zijn documentaire Memoria del Saqueo legt Fernando Solanas uit hoe mafiocratie het land en zijn inwoners op sterven na dood maakte. Hoewel Solanas met de Argentijnse malaise een zeer interessant onderwerp aansnijdt, is de film zelf van een mindere orde. Talloze feiten, namen en jaartallen maken het geheel tot zeer droge kost. Tijdens het interview met Solanas – dat als extra op de dvd staat, maar tien keer boeiender is dan de hele film – wordt duidelijk dat Memoria del Saqueo het eerste deel van een vierluik is en dat deze film voornamelijk dient als informatiebron. Het volgende deel, waarin de Argentijnen zelf aan het woord komen, is hoogst waarschijnlijk een stuk minder slaapverwekkend. (Sasja de Vos)

My Architect

(Nathaniel Kahn • 2003)

De uit Estland afkomstige Amerikaan Louis Kahn (1901–1974) geldt als een van de meest invloedrijke architecten uit de vorige eeuw. Na zijn dood liet hij niet alleen imposante gebouwen na in verschillende landen, maar ook meerdere kinderen bij verschillende vrouwen. Eén ervan is zoon Nathaniel. Doordat hij pas elf was toen Kahn stierf,

heeft hij zijn vader nooit goed leren kennen. Bijna dertig jaar later besloot hij naar zijn vader op zoek te gaan door middel van zijn gebouwen. In My Architect reist Nathaniel Kahn van Philadelphia tot aan Bangladesh om zijn vaders bouwwerken nader te bestuderen c.q. interpreteren en te praten met mensen die hem gekend hebben. Ondertussen zien we knap gemonteerde archiefbeelden waarop de oude Warhol-lookalike Kahn aan het werk is of enigszins verward over straat trippelt. Aangezien Kahn junior in vijf jaar tijd meer dan tweehonderd uur aan film vergaard heeft, moet het een opgave geweest zijn het geheel terug te brengen tot vijf kwartier. Indien hij de kijker echt had willen plezieren had hij er nog eens vijftien minuten tussenuit moeten knippen, want ook al is de film interessant, op een gegeven moment gaat ‘Lou’ je een beetje de keel uithangen. Aan de andere kant: zijn andermans familiefilmpjes niet altíjd net iets te lang? (Sasja de Vos)

Mur

(Simone Bitton • 2004)

Wat is de perfecte remedie tegen vervelende buren die onuitgenodigd je tuin binnensluipen? Precies: een schutting. Zo moet de Israëlische regering ook ongeveer gedacht hebben toen ze besloten tot het bouwen van een afscheiding tussen Israël en de Palestijnse gebieden. Omdat de gemiddelde zelfmoordterrorist

geen rechtsomkeer maakt bij het zien van een houten Gamma-wandje, heeft men gekozen voor een massief betonnen, elektronisch beveiligde muur à 10 miljoen sjekel (ca. 2 miljoen euro) per strekkende kilometer. In combinatie met het metershoge prikkeldraad aan weerszijden is de muur een waterdicht obstakel voor elke kwaadwillende Palestijn. Aldus een generaal van het Israelische leger in de documentaire Mur. Alle andere Israeli’s met wie die Joods-Arabische filmmaakster Simone Bitton in deze film praat, zijn een stuk minder te spreken over het kolossale gevaarte dat het prachtige landschap domineert. Om over de Palestijnen nog maar te zwijgen. Hoewel de film soms door de vaak minutenlange shots nogal saai is, bereikt hij wel duidelijk zijn doel: het besef dat deze muur de problemen niet op zal lossen, maar ze alleen maar groter zal maken. Het staren naar dat grote grijze vlak doet je begrijpen hoe de mensen zich daar voelen: als gevangenen. (Sasja de Vos)