Inception

Inception, de nieuwste film van Christopher Nolan, speelt zich grotendeels af in een droomwereld, of eigenlijk in het onderbewuste van de dromer. Dromeningenieur Dom Cobb heeft zich gespecialiseerd in het binnentreden van het onderbewuste om de dromer daar informatie afhandig te maken. Of te manipuleren. Soms zelfs op verschillende niveaus: een droom in een droom. Een intrigerende premisse voor een film, die in Inception vooral visueel wordt uitgewerkt.

Filosofische kwestie

Christopher Nolan heeft iets met het thema (on)werkelijkheid, dat moge duidelijk zijn. De Brit brak door met het ingenieuze Memento (2000), een film in omgekeerde volgorde zodat ook de toeschouwer het desoriënterende geheugenverlies van de hoofdpersoon ervaart en met hem doordringt tot de kern: wat is echt? En wie bepaalt dat?

Het is een filosofische kwestie, maar ook een die raakt aan het hart van cinema: de kijker een andere wereld intrekken. Een die misschien veel lijkt op de eigen wereld, of juist helemaal niet. Een wereld waarin de filmmaker god is en, zeker in een tijd van CGI en 3D, waarin alles kan en de meest bizarre dromen bewaarheid worden. En een wereld van grote commerciële belangen. Nolan was de afgelopen jaren goed voor twee bombastische kaskrakers: Batman Begins (2005) en vooral het vervolg The Dark Knight (2008). In die films verkende de regisseur het terrein van superhelden, alweer zoiets onwerkelijks. Nolan maakte van Batman een getroebleerde ziel met liefdesverdriet die dankzij het wonder van de techniek door de lucht zweeft. Redelijk menselijk dus, met de vaste ingrediënten van de Nolan-held.

Gedroomde herinneringen

Ook Dom Cobb (Leonardo DiCaprio) is een gebroken man. Zijn vrouw Mal (Marion Cotillard) is op tragische wijze overleden, hij kan niet bij zijn kinderen zijn en zoekt verlichting in gedroomde herinneringen. Die zitten zijn werk danig in de weg. Mal duikt voortdurend op in zijn onderbewuste en saboteert het complexe project van Cobb en zijn kornuiten. In opdracht van de Japanse rijkaard Saito (Ken Watanabe) treedt het team de droom binnen van Robert Fischer (Cillian Murphy), de erfgenaam van Saito’s concurrent. Doel: ‘inceptie’, het planten van een idee in zijn brein. Dat luistert nauw, want ‘echte inspiratie is onmogelijk te vervalsen’.

Nadat Cobb de opdracht heeft aangenomen, komt Inception volgens de wetten van de actiemisdaadfilm op stoom. Er wordt een team van droomtechnici samengesteld die ook raad weten met het machinegeweer en gevatte voorspellende oneliners van het kaliber ‘Dreams within dreams are too unstable!‘ — behalve gek genoeg Ellen ‘Juno‘ Page. En passant volgt uitleg over de techniek van gedeeld dromen en de eeuwige frons van DiCaprio zakt dieper naarmate er meer over het verleden met Mal naar boven komt. En dan gaat het los. Een droom in een droom in een droom. De scherpe montage jaagt het tempo en het adrenalinepeil op, terwijl de ene na de andere droomwereld in duigen valt.

Zomerhapklaar

Tart Nolan je brein tot het uiterste? Niet echt. Inception is prikkelend en licht-filosofisch, maar vooral een vette actiefilm met zomerhapklaar, gestileerd sentiment — van een heel andere orde dan het eigenzinnige Memento. De nieuwe Bond-film is tot nader order uitgesteld, maar Inception vult het hiaat naadloos met Dom als scifi-James en dito actiescènes. Zelfs een achtervolging door een besneeuwd berglandschap ontbreekt niet.