Afterschool

Robert is een verlegen en teruggetrokken tiener die op een duur internaat zit voor de kinderen van New Yorks betere kringen. Hij lijdt aan een sociale handicap, die te wijten is aan de medicatie die hij in moet nemen, en zijn onverschillige ouders die vooral geïnteresseerd lijken te zijn in zijn prestaties. De jonge acteur Ezra Miller zet een creepy puber neer die als een antidepressiva-zombie YouTube afgaat op zoek naar filmpjes die iets echts tonen om zijn apathie tijdelijk te doorbreken.

YouTube

De eerste scène van Afterschool bestaat uit een montage van grappige YouTube-fimpjes, afgewisseld met beelden van de executie van Saddam Hussein en de oorlog in Irak. De montage eindigt met een POV-pornofilmpje, waar een meisje gefilmd wordt door een man die haar obscene dingen laat zeggen en haar probeert te wurgen zonder dat ze tegenstribbelt.

Robert besluit om met een meisje dat hij leuk vindt een videofilm te maken als een naschools project. Het is tijdens het maken van de opnames dat Robert toevallig twee meisjes filmt die sterven aan een overdosis cocaïne. Deze gebeurtenis zorgt voor een shockgolf op het internaat en leidt tot een hardere aanpak die in werking wordt gezet door de rector, gespeeld door Michael Stulhbarg (A Serious man). De rector is de hypocriete volwassene die ondanks een façade van goede bedoeling niet geïnteresseerd is in de kinderen en hun rijke ouders niet wil laten schrikken. Robert krijgt na het zien van de dood van de meisjes mentale problemen, waardoor hij zijn grip op de werkelijkheid verliest. In gesprekken met zijn psycholoog blijkt dat hij de druk van de school niet meer kan verwerken. De psycholoog is net zo hypocriet te zijn als de rector en geeft alle privéproblemen en geheimen van Robert door aan de schoolleiding.

Naschoolse opvang

Afterschool wordt gemarket als een belangrijke film over de YouTube-generatie, toch krijg je al snel een soort déjà vu-gevoel. Is het hedonistische nihilisme van jongeren niet al eerder behandeld in Larry Clarks Kids die de pretentie had om een realistisch beeld te geven van de jeugd? En is de lege kritiek en uiteindelijk vrij uitzichtloze boodschap van de film niet eerder door Todd Solondz verkend? Het verlies van onschuld en de onverschilligheid van volwassenen is de hoeksteen van Solondz’ oeuvre als je films als Welcome to the Dollhouse en Storytelling kent.

Maar de grootste invloed op Campos’ stijl en inhoud is toch wel de cinema van Michael Haneke en vooral zijn films Caché en Benny’s video die gaan over video als registratiemiddel, zinloos geweld en zijn doordrenkt van eigentijds cultuurpessimisme. De visuele stijl die Campos van Haneke heeft afgekeken is verraderlijk. Filmmakers die realistisch willen zijn gebruiken vaak lange ongemonteerde shots als een pure vorm van registratie. Het ononderbroken tijdsverloop —wat in de populaire cinema vaak door montage behapbaar wordt gemaakt— geeft een illusie van echtheid, maar ook een gevoel van vervreemding. Toch is dit maar een kunstmatig stijlmiddel dat door Campos wordt afgewisseld door schokkerige beelden die Robert maakt met zijn digitale videocamera. Wederom een poging om realistisch en authentiek over te komen.

Voorspelbaar

Het moet wel gezegd worden dat het camerawerk visueel, en in zijn composities sterk is. Het sounddesign is ook dreigend doordat er tijdens de film vaak een mild geruis te horen is als het gezoem van een computer of ver verkeer. Maar ondanks deze stilistische invullingen is dit niet voldoende om de film te redden van zijn voorspelbare inhoud. De film doet denken aan The Great Ecstasy of Robert Carmichael waar apathische jeugd op een zeer esthetische wijze gevolgd werd in hun gewelddadige escapades die voortkwamen uit hun apathie.

Bij het zien van Afterschool voel je intuïtief het pessimistische wereldbeeld dat de karakters omgeeft al aan en deze visie is een gemeengoed geworden voor ‘serieuze’ cinema. Je weet ook dat de hoofdpersoon niet uit zijn isolement zal raken en in staat is om vreselijke dingen te doen, zoals in The Great Ecstasy of Robert Carmichael, ook al laat Campos ons deels in het ongewisse aan het einde van de film. Je krijgt ook het vermoeden dat Roberts problemen te wijten zijn aan onze huidige cultuur en vooral de nieuwe digitale media. De apathische jongeren in de film zijn als de tabula rasa voor onze ergste angsten en koren op de molen van bange ouders en op stemmen beluste beleidsmakers. Toch is het beeld dat de film schetst vrij eendimensionaal, voorspelbaar en niet nieuw als je het vergelijkt met eerdere films.

Overtuigend eng

Ondanks Ezra Millers overtuigende enge hoofdrol hunker je naar een personage dat complexer is en wat meer diepgang biedt. Denk aan Donnie Darko, Max Fisher in Rushmore of Enid en Rebecca in Ghost World. Allen personages die hun puberlast nog met enige inventiviteit wisten te dragen ook al ging niet alles goed. Campos lijkt uit te gaan van de dood van de jeugd, zoals die door de bijna autistische Robert belichaamd wordt. Een blanco generatie die te verdoofd is om nog te rebelleren en apathisch is geworden door de stroom van porno en geweld die ononderbroken op het internet te zien is. Het hebben van dromen, humor en relativeringsvermogen zijn uit den boze in deze kille werkelijkheid. Na het zien van Afterschool hoop je dat er nog ruimte is voor jonge romantische helden ook al krijg je het vermoeden dat die in Campos’ wereldbeeld al vol zijn gespoten met antidepressiva.