Film / Films

Huilen met een glimlach

recensie: Mar Adentro

De nieuwe film van Alejandro Amenábar is niet bepaald wat je van hem zou verwachten. Zijn andere drie films waren allemaal donkere thrillers: Tesis, een spannende film over snuff movies, het duistere Abre los Ojos (het origineel van Vanilla Sky) en de horrorfilm The Others met Nicole Kidman. Dat hij dit duistere rijtje vervolgt met een waar gebeurd en gevoelig relatiedrama over een verlamde man die door middel van euthanasie een einde aan zijn leven wil maken, is een verrassing te noemen. Gelukkig is dit een verassing die goed uitvalt.

~

Ramón Sampedro ligt al dertig jaar verlamd op bed en wil niets liever dan zijn leven op een waardige manier beëindigen. Dit wordt gedwarsboomd door de conservatief-katholieke wetgeving in Spanje die euthanasie strafbaar stelt. In samenwerking met twee vrouwen, Gené van de organisatie Waardig Sterven en Julia, een advocate, strijdt hij voor het recht op zelfdoding. De film gaat in feite over de warme relaties tussen Ramón en de mensen om hem heen. Niet alleen Gené en Julia spelen een rol in zijn leven maar ook Rosa, een vrouw uit de buurt, en ook Ramóns familie, bij wie hij inwoont.

Totale metamorfose

~

De film wordt gedragen door de sterk spelende cast. Elk van de personages wordt zo treffend neergezet, dat alles aan hen klopt tot in de details. De acteurs wekken de personages werkelijk tot leven en dat terwijl het grootste deel van de cast weinig ervaring heeft. Het meest opvallende is het acteren van Javier Bardem, die Ramón speelt. Dat personage staat zo ver van Bardem af dat het ongelofelijk is dat het zo natuurlijk overkomt. Bardem kreeg een totale metamorfose, heeft een nieuw accent aan moeten leren, kon alleen zijn hoofd bewegen en speelt iemand die twintig jaar ouder is. Geen moment komt het ongeloofwaardig over en dat hij hiermee een Golden Globe-nominatie binnenhaalde, is dan ook terecht. Ook regisseur Amenábar laat met de prachtige mise-en-scène en zijn stijlvolle, fantasierijke cameravoering zien dat hij in topvorm is. Mar Adentro is ook genomineerd voor een Oscar in de categorie Beste Buitenlandse Film (waar hij in goed gezelschap van onder andere Der Untergang verkeert).

Meer dan een boodschap

De retoriek van de film is overduidelijk: hij spreekt zich duidelijk uit voor het recht op euthanasie. Amenábar wil aantonen dat een onwaardig leven niet geleefd hoeft te worden, dat de mens boven instituten als staat en kerk staat. In landen die op dit gebied minder liberaal zijn dan Nederland zal deze film misschien wel nog meer indruk maken. Maar de film is meer dan een een pro-euthanasiefilm, Mar Adentro is een lofzang op het leven. Amenábar laat zien dat het leven waard is om geleefd te worden, ook al is het zwaar. Of dat in tegenstrijd is met de ogenschijnlijke boodschap van de film? Nee, dat niet. Eerder belicht de film twee kanten van een verhaal en dat is veel knapper dan alleen kritiek leveren.