Een fijne kennismaking met Peper
‘Iemand valt in het water, een vennetje of een kanaal, en zinkt naar beneden.’ Een dergelijke scène probeert Alex van Warmerdam in al zijn films te krijgen – nooit lukt het. Rascha Peper maakte er een verhaal van, Waterscheerling – een prachtig, melancholisch verhaal.
Fans van Rascha Peper (1949–2013) zullen Waterscheerling al kennen. Hetzij als het nieuwjaarsgeschenk in 2004 van haar toenmalige uitgeverij L.J. Veen of uit de verhalenbundel Een Siciliaanse lekkernij (2014), die een jaar na haar overlijden verscheen. Deze nieuwe uitgave komt met een extraatje: prachtig sfeervolle tekeningen van Sylvia Weve. Irundina van Hella S. Haasse en Annejet van der Zijls De dageraad verschenen al eerder bij Querido in deze vormgeving en ook met tekeningen van Weve. Net als in de eerdere delen weet Weve moeiteloos het verhaal te verbeelden.
Stella in de put
Pepers verhaal gaat over Stella, na twee broertjes het nakomertje in het naoorlogse gezin van wisselwachter Tienverloren. Stella, ‘fijngebouwd, lang, zwartharig’ houdt van water en van zwemmen. Tijdens haar jeugd zorgt ze voor een aantal schrikmomenten bij haar ouders – zoals iedere in de jaren zestig opgroeiende puber, misschien –, maar telkens komt het goed. Tot ze op een dag verdwenen is, schijnbaar in de bodemloze put in de achtertuin gevallen. Ondanks alle waarschuwingen van haar ouders, ondanks het ontzag dat het gezin voor de put had: haar nieuwsgierigheid was te groot.
Waterscheerling schakelt op dat punt over naar Pirre, kleinzoon van een horlogemaker, die een oogje op Stella heeft en haar achternagaat. Ook hij daalt de put af en komt in een wonderschone onderwaterwereld terecht – gelijk Van Warmerdams scène. De jongere lezer zal aan SpongeBob SquarePants denken: Peper schetst een onderwaterwereld waarin alles lijkt op de wereld erboven, met water in plaats van lucht om ons heen. Pirre vindt Stella, maar weet haar niet mee uit deze onder(water)wereld te krijgen. Hier hint Peper op het eeuwenoude verhaal van Orpheus en Eurydice – een invloed die in een naschrift achter in het boekje ook erkend wordt.
Een fonkelende stijl
Peper weeft ook andere invloeden in haar verhaal – zo zijn er verwijzingen naar enkele bekende sprookjes. Voor de liefhebber is het fijn die te herkennen, maar Waterscheerling laat vooral Pepers schrijftalent zien. Zowel het grote als het kleine, de flow van het verhaal als individuele zinnen: Peper kon het allemaal laten fonkelen. Wat dat betreft is Waterscheerling het ideale instappunt in het oeuvre van deze veelzijdige schrijfster.
Malin Hollaar 
