De keerzijde van de MacDo
In haar autobiografische debuut Werken voor de kost doet de 24-jarige Claire Baglin verslag van haar bijbaantje bij een fastfoodketen. De Française zet haar ervaringen af tegen die van haar vader, die zijn hele werkende leven fabrieksarbeider was.
Als kleine kinderen kunnen Claire en haar broertje Nico zich geen magischere plek voorstellen dan de McDonalds. Op de terugweg van vakantie geven hun ouders eindelijk toe aan de watertandende kinderen op de achterbank. De twee kunnen hun geluk niet op, werken zich uit de Berlingo en bestormen het restaurant. Het bestelproces in het drukke restaurant verloopt chaotisch, maar uiteindelijk slaagt het gezin erin hun vakantiebonnen in te wisselen voor een lading burgers, frietjes, nuggets en cola. Als kers op de taart krijgen Claire en Nico bij hun kindermenu ieder een buitenaards poppetje dat licht geeft in het donker.
Harde realiteit
De magie die Claire als kind ervoer, verdwijnt als sneeuw voor de zon wanneer ze zelf voor de fastfoodketen gaat werken. De werkzaamheden zijn repetitief, de klanten veeleisend en met haar collega’s heeft ze geen echte band. Voortdurend strijden de medewerkers om de beste plekjes, waarbij de McDrive het hoogst haalbare is en ‘de service’ (ofwel de zaal, het terras, de wc’s en het vuilnishok) het onderspit delft.
Claires bijbaan is allesbehalve enerverend, maar het blijft slechts een bijbaan. Al bij haar sollicitatie beslist ze om slechts enkele maanden te blijven. Hoe anders was dat voor haar vader, die altijd ploegendiensten heeft moeten draaien. Ondanks dat hij hard werkt, zoekt hij zijn toevlucht bij het afvalpunt voor elektronische huisraad (die hij al dan niet succesvol repareert). Wat voor vader dagelijkse kost is, is voor Claire slechts een tussenstation.
Persoonlijk
In een roman die zich grotendeels in een MacDonalds afspeelt, valt evenzeer op wat wél aan bod komt als wat niet. Zo spreekt ze, om maar wat te noemen, met geen woord over wat fastfood doet met de volksgezondheid of onder welke omstandigheden het vlees wordt geproduceerd. Baglins focus ligt op de werkvloer en dan niet eens zozeer misstanden, als wel de banaliteit ervan.
Baglins schrijft associatief, maar ook herkenbaar. Er zijn maar weinig mensen die nooit bij de MacDonalds hebben gegeten en het is die collectieve ervaring waar Werken voor de kost op stoelt. Anders dan Édouard Louis, die andere getalenteerde jonge Franse schrijver met wie Baglin veel wordt vergeleken, heeft het werk van Baglin een verfrissende lichtheid over zich. Werken voor de kost is een debuut dat smaakt naar meer!
