De hand van de meester

Waar wijst Brooks vinger naar? Naar het verhaal dat wordt verteld en naar wat ons dat kan zeggen. Maar de loepzuivere eenvoud van The Suit verraadt toch de hand van de meester – of hij dat nou wil of niet.

Zoals Michelangelo dat kon met z’n beitel en Chanel met haar schaar, kan Brook met zijn ‘directions’ alles weghalen wat niet van belang is. Het resultaat is een verhaal dat we allemaal moeiteloos begrijpen: volkomen natuurlijk en tegelijkertijd adembenemend mysterieus. Deze elegantie blijkt voort te komen uit een nederig zoeken naar de waarheid en is tegelijk een ode aan de zeggingskracht van het menselijk lichaam.

Klein en groot

Het oorspronkelijke verhaal The Suit is realistisch en ongewoon tegelijk: Als Philemon zijn vrouw Mathilda betrapt op overspel, laat hij haar het kostuum van haar minnaar verzorgen en mee uit wandelen nemen. Als herinnering en straf, want ondanks hun liefde kan hij haar niet vergeven. Het is een klein verhaal over een huwelijk in een eenvoudig huis, maar ook een groot verhaal over wreedheid en vergeving, over een bizarre, complexe situatie in een heel land. Het werd niet geschreven door Shakespeare, Tsjechov of Beckett (enkele van Brooks favorieten), maar door Can Themba, een auteur uit de townships van Johannesburg. In de tijd van apartheid is hij verdrietig, verslaafd en berooid gestorven.

Soepele transformaties

Behalve veel vakmanschap, gevoeligheid en oprechtheid blijkt er haast niets nodig om dit verhaal boeiend te vertellen. Spel, muziek, decor, kostuums, licht vloeien in elkaar over en ademen soepele, grote kwaliteit. De kleine groep acteurs wisselt moeiteloos van personage, wordt verteller of zanger. Vooral Cherise Adams-Burnett (Mathilda) zingt fenomenaal recht uit haar hart ieders hart in. De nog kleinere groep muzikanten speelt van alles (o.a. Nina Simone, Billie Holiday) en speelt zelf ook mee, met grappige hoedjes. Het decor bestaat voornamelijk uit nadrukkelijk gekleurde stoelen die zo maar bed of rommel worden – en je vergeet trouwens toch alle kleuren. Kledingrekken zijn ook deuren – of iets anders, net wat nodig is. Een zijden sjaaltje is hoofddoek, tafelkleed en pochet binnen een minuut. Het is allemaal eigenlijk heel logisch terwijl je het zo ziet gebeuren.

Pas als enkele toeschouwers hoffelijk worden uitgenodigd om ook op het podium eventjes toeschouwer te zijn – ze mogen gewoon gaan zitten kijken als zichzelf – wordt de magie doorbroken. Dan zie je pas hoe knap het is, realiseer je je dat je iets beleeft dat dan wel waar is, maar helemaal niet ‘gewoon’. Hoe gecomprimeerd, buitengewoon helder en trefzeker tot in de kleinste details deze voorstelling is, die overigens maar ruim een uur duurt.

Aandacht

Brook heeft in zijn lange leven naast theater ook veel films gemaakt en boeken geschreven. Hoewel hij de laatste veertig jaar vanuit Parijs werkt, was hij vaak op reis. Ergens onderweg heeft hij geleerd om zo boeiend te vertellen dat je de tijd vergeet. Om, ook al is hij er zelf niet bij, je lichaam in die bijzondere staat te brengen, een mengeling van ontspanning en alertheid, waarin je open bent, heel goed kan voelen en luisteren. Wat een feest om dit nog aan den lijve te ondervinden.