Neusje van de zalm

Het tweede en derde deel van het artsendrama Say Hello to Black Jack bieden meer van hetzelfde, en behouden daarmee het kwaliteitsniveau zonder te verrassen. Dat is een lichte teleurstelling: het eerste deel bood immers niet veel meer dan een gemiddelde aflevering van E.R.: dramatische verwikkelingen als aanleiding voor morele dilemma’s. De subversieve kracht van de reeks is nog steeds aanwezig, maar laat zich nog altijd niet goed vertalen; Say Hello is een duidelijke aanklacht tegen het Japanse ziekenhuiswezen en impliciet tegen de Japanse maatschappij, met het machtsmisbruik dat voortkomt uit de ingeboren hiërarchie en omgangsvormen. Interessant, maar voor Nederlandse lezers nauwelijks opzienbarend.

Episch

Say Hello to Black Jack

Say Hello to Black Jack lost zijn verwachtingen in: het is een oprechte en grotendeels realistische weergave van de worstelingen van een arts-in-opleiding. De serie 20th Century Boys is echter veel ambitieuzer: deze reeks heeft een verteltechnische en thematische rijkdom die je in manga nauwelijks aantreft. Van een serie in dit medium wordt immers (in Japan) wekelijks een hoofdstuk gepubliceerd voor een enorm publiek: iedere auteur is er dus bij gebaat de lezer van snelle bevrediging te voorzien. Naoki Urusawa (die ook de enorme, binnenkort in ons land te verschijnen serie Monster op zijn naam heeft staan) doet dit op magnifieke wijze, zonder dat dit hem ervan weerhoudt een episch verhaal van ontzaglijke omvang (de originele versie telt inmiddels 20 delen) te vertellen.

Kwaad

20th Century Boys draait om een geheimzinnige sekte en een aantal jeugdvrienden dat daar waarschijnlijk iets mee te maken heeft. De lezer ontrafelt samen met de karakters de mysteries rond de sekte, en al gauw blijkt dat de toekomst van de mensheid op het spel staat. Het spannende verhaal springt voortdurend voor- en achteruit in de tijd, wat aanvankelijk verwarrend werkt maar gaandeweg alleen maar meer intrigeert. Urusawa neemt ook zeer uitgebreid de tijd om zijn karakters neer te zetten, waardoor zijn verhaal des te intrigerender wordt. De figuren zijn bijna op een karikaturale manier getekend, maar doen toch levensecht aan. Urasawa’s tekenstijl blijkt een gouden greep: de realistische sfeer die zijn tekeningen uitademen en de enkele fysieke karaktertrekken van zijn personages maken van 20 Century Boys een misschien niet visueel spetterend, maar wel prettig uitziend en consistent geheel.

20th Century Boys

Een manga die een duidelijk verhaal vertelt in plaats van wat losstaande afleveringen aan elkaar te plakken is bijzonder (Katsuhiro Otomo’s Akira is er het beste voorbeeld van), en een dermate grootschalig verhaal dat zo rijk aan karakterisering en thematiek is, tref je helemaal zelden aan. De thema’s van jeugd en het grote kwaad doen nog het meest aan Stephen King denken, maar Urusawa is net als Otomo een humanist. De menselijke warmte die hij in zijn verhaal verwerkt is de motor voor zijn epische verhaal; de teloorgang van de gehele mensheid wordt verteld door persoonlijke verwikkelingen van karakters waar je om geeft. Van dit apocalyptische verhaal wordt in dit eerste deel slechts het begin aangeduid. Opnieuw een slimme zet: waar de meeste manga’s om de zoveel pagina’s een cliffhanger hebben of een nieuw verhaal beginnen, doet Urusawa’s verhaal na elke gebundelde uitgave naar meer hongeren.

Gebrekkig

20th Century Boys is zonder meer de crème de la crème van de hedendaagse manga. Het is een van de allerbeste series die je kunt vinden, en de Nederlandse uitgave is dan ook zeer welkom. Glénats boekjes zijn op het oog zeer netjes verzorgd: ze zijn voorzien van kleurenpagina’s en fraaie hoesomslagen, en bovendien is de originele leesrichting (van voor naar achter, van rechts naar links) behouden. Maar bij nadere inspectie blijft er toch wat te wensen over: de vertalingen zijn duidelijk via een Franse tussenvertaling tot stand gekomen, en zijn niet gespeend van taal- en zetfouten. Aan het einde van het tweede deel van Say Hello to Black Jack is zelfs een complete pagina onvertaald gebleven. De Duitse vertaling van 20th Century Boys is aan banden gelegd bij gebrek aan animo; het is te hopen dat deze gebrekkige Nederlandse versie niet hetzelfde einde tegemoetgaat.

Say Hello to Black Jack 2 & 3 • Scenario en tekeningen: Syuho Sato • Uitgever: Glenat • Prijs: € 8.95 • ISBN: 90-6969-400-X / 90-6969-420-4

20th Century Boys 1 • Scenario en tekeningen: Naoki Urusawa •
Uitgever: Glenat • Prijs: € 6,95 (softcover) • ISBN 90-6969-430-1