Oog om oog

In het Duitse voorstadje E. hebben volwassenen en kinderen weinig raakvlakken, beiden leven in hun eigen wereld. Ouders letten nauwelijks op wat hun kroost uitvoert, maar vermaken zich met elkaar in de sauna. Het contact dat er is, bestaat uit licht incestueuze handelingen, het verstrekken van drank en het goedpraten van geweld. Een deel van het motto van de roman luidt dan ook: ‘What do they need us for? What use are children?‘

Dassen en Vossen
In deze grauwe wereld hebben twee jeugdbendes, de gemiddeld 13-jarige Dassen en de wat oudere Vossen, vrij spel. Moritz, een van de Dassen, vertelt het verhaal en hij doet dat op een laconieke, onnadrukkelijke toon. Of het nu de beschrijving is van de buren die pogen een kind te verwekken, dan wel het hardhandige gepest op school, niets wordt benadrukt of lijkt van meer belang. Op de pesters van school neemt Moritz samen met Daslid Thomas zonder merkbare moeite genadeloos revanche. Klagen bij volwassenen komt niet in hun hoofd op.

Dan wordt Moritz verliefd op Anna, de vriendin van Oliver en een van de Vossen; dat blijkt een onheilspellende ontwikkeling. De toon van de roman wordt minder laconiek en Moritz krijgt met al zijn onzekerheden en overwegingen wat meer karakter.

Gevonden voorwerp
Tijdens een van hun nachtelijke uitstapjes dringen de Dassen het huis in van buurvrouw Frieda, die blijkt te zijn overleden. Toch horen de jongens nog gekerm in het huis en zij vinden een vastgebonden meisje:

Het lichaam is zo dun als een insect en heeft een groot, wit hoofd, dat schokkend heen en weer en op en neer beweegt. De handen en voeten zijn geen moment stil. De gedaante is spiernaakt en onder de zitting hangt een met uitwerpselen gevulde emmer.

De te hulp geroepen buurman wil er niets mee te maken hebben en laat de verantwoordelijkheid bij de jongens, die haar meenemen naar hun hol. Zij wassen en kleden haar, geven haar te eten en proberen haar te leren praten. Op hun manier zorgen de Dassen goed voor haar. Moritz laat zijn geliefde Anna zelfs in het geheim in het hol kijken en vraagt haar om oude kleding.

Zoals er geen band, geen vertrouwen bestaat tussen de volwassenen en de jongens, zo blijkt ook de band tussen de jongeren onderling niet hecht. Op een morgen zijn de riemen van het meisje in het hol doorgesneden en het is duidelijk dat de Vossen hiervoor verantwoordelijk zijn. Anna’s verraad heeft ook voor Moritz gruwelijke gevolgen. Hij wordt overmeesterd door Oliver en zijn Vossen en buitengewoon wreed behandeld.

Wraak
Zoals Moritz het er op school niet bij liet zitten zo is dat nu ook het geval. Er zit voor de Dassen niet veel anders op dan wraak te nemen. De manier waarop zij dat doen, laat geen spoortje medeleven zien, met wie dan ook. Moritz trekt een conclusie die verregaande consequenties heeft voor zijn naaste omgeving.

Kiesbye heeft deze episode in Moritz’ leven opgeschreven in korte hoofdstukjes en in een puntige stijl. Een meisje van hiernaast is een beklemmende schets van wat er kan gebeuren wanneer niemand ergens verantwoordelijkheid voor neemt of het goede voorbeeld geeft en jongeren ongestoord hun gang kunnen gaan. In deze roman van Kiesbye leidt dat tot oorlog.