Overrompelende beeldenstorm
Bij tijd en wijle krijg je als recensent een album voorgeschoteld dat zich maar moeilijk laat beschrijven. CHRZ van Stefan van Dinther is zo’n album. Bij insiders en liefhebbers is deze tekenaar en vormgever vooral bekend als maker van het striptijdschrift Eiland. Samen met Tobias Schalken verkent hij in dit blad al geruime tijd de grenzen van het medium strip.
~
In eerste aanleg lijkt de inhoud van CHRZ net zo raadselachtig en ongrijpbaar als de titel. De lezer wordt vanaf de eerste pagina gevangen in een web van beelden. Al snel wordt duidelijk dat Van Dinther geen woord teveel gebruikt. Sterker nog, hier wordt een verhaal verteld zonder één enkel woord. Dit concept brengt een groot gevaar met zich mee. Immers, de gemiddelde auteur bedient zich al snel van een banale en eendimensionale pictogrammentaal. Zo niet Stefan van Dinther, die steeds opnieuw weet te verrassen met zijn innovatieve beeldenschat. Dit levert een verhaal op met allerlei onderliggende lagen, die je als lezer niet direct kunt duiden. Hierdoor blijft CHRZ van begin tot eind boeiend leesvoer.
Perspectivisch
Zo laat hij ons in CHRZ getuige zijn van een vreemdsoortige aaneenschakeling van gebeurtenissen, waargenomen door de facetogen van een insect. Verlangens, liefde, passie en geweld zijn de sleutelbegrippen binnen dit bizarre geheel. Toch blijft het verhaal compleet ondergeschikt aan het grafisch vormenspel. De auteur is zich hiervan maar al te zeer bewust. Zo laat hij bepaalde scènes via verschillende perspectivische gezichtspunten meerdere malen de revue passeren. Goedkoop effectbejag? Bij andere stripauteurs ben je geneigd dit te vermoeden. Maar in dit album wordt het zo geraffineerd uitgewerkt dat het de argeloze lezer genadeloos naar de strot grijpt. Er is geen ontsnappen aan. Voor je het weet verander je van een getuige in een medeplichtige. In de wereld van Stefan van Dinther is niets vrijblijvend: de lezer betaalt zijn tol zodra hij de eerste pagina omslaat.
~
Tweede viool
Pas als je bekomen bent van de overrompelende beeldenstorm kom je tot het besef dat niet alleen het verhaal, maar ook de personages de tweede viool spelen. En dat is het grootste gemis van deze experimentele exercitie. Slechts zelden krijgen de karakters zelf de ruimte om hun eigen stem te laten horen en daarmee de lezer te beroeren. Ze zijn niet meer dan een speelbal van de elementen die de almachtige auteur heeft ontketent. Dat is jammer, maar tegelijkertijd inherent aan de opzet.
CHRZ moet het vooral hebben van de indrukwekkende en vernieuwende beeldtaal. In een duizelingwekkende vlucht ontspint er zich een oeroud en tegelijkertijd actueel verhaal vol lust, woede en pijn. Een verhaal dat op zichzelf niet eens zo bijzonder zou zijn. Maar het is Stefan van Dinther gelukt om dit alles te ontstijgen en zijn eigen universum te creëren. Het is interessant te bezien hoe dit universum zich de komende jaren verder zal gaan evolueren.
CHRZ is te verkrijgen bij de stripspeciaalzaak. Galerie Lambiek in Amsterdam brengt deze zomer de tentoonstelling CHRZ met origineel werk uit het nieuwe, gelijknamige boek van Stefan J.H. van Dinther. De tentoonstelling is te zien tot 31 augustus.
