De kunst van het falen

Dat uitgerekend iemand met een glansrijke carrière een boek schrijft over mislukking, lijkt wat ironisch. Lewis heeft diploma’s van Harvard en Oxford op zak, adviseerde president Obama op het gebied van kunst en cultuur en stond op Oprah Winfreys ‘Power List’. Toch is het niet zo verwonderlijk, gezien Lewis juist het positieve van mislukkingen weet te belichten. Falen is voor haar eerder een voorwaarde dan een belemmering voor succes.

Niet zweverig

In tegenstelling tot wat de titel en omslag van het boek kunnen doen vermoeden, gaat het hier beslist niet om een dertien-in-een-dozijn-zelfhulpboek. En hoewel veel van de redenaties die voorbij komen wel toepasbaar zijn op het eigen denken, betreft het hier überhaubt geen zelfhulpboek. Zoals Lewis het zelf beschrijft: ‘Het is een verkenningstocht, een atlas vol verhalen over onze vermogens als mens, een onderzoek aan de hand van verhalen naar feiten die we allang aanvoelden voordat de wetenschap die feiten bevestigde.’

Door middel van vele voorbeelden van onder andere kunstenaars, ontdekkingsreizigers en wetenschappers laat Lewis zien hoe zelfverwerkelijking mogelijk is door te leren omgaan met gemaakte fouten. De verhalen die ze verteld zijn zeer uiteenlopend en Lewis’ talent spreekt uit haar vermogen hier een samenhangend geheel van te maken.

Kinderlijke blik

Sprekend is het voorbeeld van de zwevende kikker. Natuurkundige Andre Geim raakte geïnteresseerd in magnetische krachten en op een avond op goed geluk water in een peperdure elektromagneet. Hierdoor ontdekte hij dat het water bleef zweven en dus opgewassen is tegen zwaartekracht. Dit zette hem ertoe aan meerdere voorwerpen te laten zweven: aardbeien, tomaten en uiteindelijk ook een levend amfibie. Het leverde hem zowel een Nobelprijs als een Ig Nobel op. Deze laatste onderscheiding is bedoeld voor experimenten die eerst op de lachspieren werken en vervolgens aan het denken zetten.

Mislukkingen, zo betoogt Lewis, moeten niet opgevat worden als tijdverspilling, maar eerder als momenten waarop kansen ontstaan. Er bestond een kans dat Geim de apparatuur zou vernielen door er water in te gieten, maar enkel door opzettelijk deze naïeve houding aan te nemen kon hij tot zijn resultaten komen. Het is volgens Lewis dan ook zaak om speelsheid niet enkel met kinderen te associëren. Onbezonnenheid en het vermogen om te falen zijn uiteindelijk onontbeerlijk voor creatieve doorbraken. De kracht van mislukking biedt steun en toont aan dat de handdoek niet te snel in de ring gegooid moet worden.