Het geluid van het gedicht is vreemd en anders

De achterkant van flatgebouwen.

Op het eerste gezicht is De achterkant van flatgebouwen een bundel waarin thema’s als techniek en wetenschap, dierlijkheid en ook onze taal wonderlijk met elkaar gecombineerd worden. De combinaties blijken volkomen logisch op elkaar te zijn afgestemd en tonen de lezer zowel de angst als het verlangen dat aan het leven zo inherent is. Het motto spreekt van een ‘animal state‘, waarna de eerste paar gedichten weliswaar lichamelijk, maar ook afstandelijk en wetenschappelijk aandoen.

Wetenschap, techniek en gevoel
Die afstand wordt gecreëerd door de woorden die Verbeke kiest. Een meisje wordt bijvoorbeeld vergeleken met een zenuw die op de tast is, ‘een axon zonder plan’ is zij en ‘een meisje tot de min negende macht’, niet groter dan een molecuul. Het gedicht ‘Honda asimo’ gaat over een humanoid met een batterijen hart en de wens de robot dierlijke dingen aan te leren. Achter die wetenschap en techniek zit echter een wereld vol gevoel, een ware en vloeibare waterwereld waarin je stuurloos bent.

In het deel van de bundel getiteld ‘Manieren van water’ wordt de achterkant van de techniek zichtbaar. In het water loert steeds het gevaar: ‘Water is de minst milde vorm van liefhebben.’ Je moet steeds op je hoede zijn. De ware kant van het leven en ook de dood zijn onafwendbaar, zo laat het deel ‘Kerfdierliefde’ (prachtig woord!) ons zien.

Aan ons, mijn kerfdier
ontsnappen we niet

Het (on)vermogen van taal
Vervolgens wordt de taal onderzocht in een serie gedichten met de titel ‘Scrabble’. Hier blijkt het onvermogen van de taal om de ons omringende wereld adequaat weer te geven. De wereld was er eerst, de taal kwam pas later. De wereld dus in zijn totaliteit een geval van avant la lettre. Het gedicht ‘Scrabble’ maant ons daarom tot voorzichtigheid ten opzichte van taal.

Ruil je naam voor een handvol blanco letters
Snoer de vierkante taal waaruit je ontstond
dicht en zoek je nooit voltooide vorm

Verzet je tegen de letter. Wantrouw woordwaarde
Schaaf je aan de wereld. Hou van het dier, van het ding
Hou van mij. Negeer imperatieven

Verbeke nodigt ons uit om nooit genoegen te nemen met welke beschrijving dan ook. Hij nodigt ons uit te zoeken naar de nooit voltooide vorm van onszelf, de mensen en dingen om ons heen, de angst en het gevaar ten spijt. Aan het einde van de bundel verwijst hij opnieuw naar de ware kant van het leven (en de dood) als iets wat je in zijn geheel wilt ervaren, een verlangen (en een angst) waarop ieder van ons zichzelf waarschijnlijk wel eens betrapt. Voor iemand die de taal ‘ons mooiste verraad’ noemt, kan hij er goed mee overweg.