De keerzijde van talent

Bach

Adrian Herzog en Martijn van Vliet, een chirurg en een wetenschapper uit Bern, ontmoeten elkaar in de Provence en besluiten samen terug te reizen. In de intieme sfeer die tussen hen ontstaat, vertelt Van Vliet de tragische geschiedenis van zijn dochter Lea. Na de dood van zijn vrouw Céline sluit de kleine Lea zich op in haar eigen wereldje. Ze is ontroostbaar en onbenaderbaar. Maar als ze een jaar later op achtjarige leeftijd een violiste Bach hoort spelen, keert de glans terug in haar ogen en besluit haar vader een viool voor haar te kopen. Al snel blijkt dat Lea buitengewoon getalenteerd is en dat haar een schitterende toekomst als concertvioliste te wachten staat. Maar haar talent heeft ook een keerzijde.

Realiteitsverlies

De glans in Lea’s ogen geeft haar vader hoop dat haar ziel opnieuw tot leven is gewekt. Met iedere vordering van zijn dochter verdwijnt de herinnering aan zijn vrouw verder op de achtergrond. Voor Van Vliet staat de viool symbool voor Lea’s wedergeboorte. En voor Lea? Genialiteit bekommert zich niet om het individu. Hoe meer Lea zich overgeeft aan de dwingende roep van haar instrument, hoe meer ze het contact verliest met de realiteit. Ze valt ten prooi aan haar eigen perfectionisme.

Haar vader heeft het beste met haar voor en doet alles om de carrière van zijn dochter te ondersteunen. Maar wat hij niet beseft is dat hij met al zijn goede bedoelingen alleen maar bijdraagt aan haar ondergang. Een onomkeerbaar drama ontvouwt zich en niemand heeft de regie. ‘De ziel is een plaats waar dingen gebeuren, niet waar dingen gedaan worden,’ zegt Van Vliet. Terwijl Lea zich verder omhoog werkt, raakt Van Vliet verder van zijn dochter verwijderd en daarmee ook van zichzelf. Wanhoop drijft hem tot een misdaad, waardoor hij uiteindelijk de grip op zijn leven verliest.

Vrije wil

Pascal Mercier is als hoogleraar filosofie verbonden aan de Universiteit van Berlijn. Hij vertaalt in zijn romans ingewikkelde psychologische en filosofische thema’s in meeslepend, literair proza. Als geen ander weet hij tot de diepten van zijn personages door te dringen. Opvallend daarbij is de psychoanalytische vertelconstructie. Twee mannen op weg naar huis. De een vertelt zijn verhaal, de ander luistert zonder te oordelen. Het proces dat daarmee in gang wordt gezet, toont zowel de begrensdheid als de verbondenheid van de psyche.

Wij werpen de schaduwen van onze gevoelens
Op de anderen en zij de hunne op ons
Soms dreigen we erdoor verstikt te worden
Maar zonder hen zou er geen licht zijn in ons leven.

Mercier dwingt de lezer zijn eigen autonomie onder de loep te nemen. Zijn stijl prikkelt en beroert de geest. In hoeverre zijn wij meester over ons leven? Hebben wij een vrije wil? Of zijn wij het product van de beelden en wanen die anderen over ons uitstorten? Wat weten we eigenlijk van dat wat ons drijft? En van elkaar? Lea is een roman over samenzijn zonder elkaar te ontmoeten, over de verzwegen wereld van de fantasie en over de onmogelijkheid om ooit werkelijk tot de ander door te dringen.