Filosofische gekko

In De handelaar in verledens van José Eduardo Agualusa is het een gekko die de lezer het verhaal vertelt van de in Angola wonende Félix Ventura, een man met een vreemde baan. Hij verschaft mensen namelijk het verleden dat ze willen hebben. En meestal is dat een verleden waaruit blijkt dat ze van belangrijke personen afstammen. Ventura verzint hun jeugd, levert hun de benodigde papieren en stuurt hen terug het leven in. Op een dag komt er een vreemdeling langs die eveneens een nieuw verleden wil hebben, maar met zijn komst breekt het échte verleden door de leugens heen.

José Eduardo Agualusa (1960) werd zelf geboren in Angola. Hij publiceerde eerder romans, waaronder Creole en Een steen onder water. De handelaar in verledens won de Independent Foreign Fiction Prize 2007 en was genomineerd voor de Man Booker International Prize 2007. Naast schrijver is Agualusa ook journalist in Angola.

Taalgevoel

Agualusa schreef De handelaar in verledens met een bijzonder goed taalgevoel. Dat resulteert in prachtige zinnen en originele beelden, waardoor het verhaal helemaal tot leven komt. Je kunt je makkelijk verbeelden dat je naast de gekko op de muur zit en toekijkt hoe Ventura in zijn verzonnen verledens handelt. Toch is De handelaar in verledens niet meteen het makkelijkste boek. Agualusa’s zinnen zijn mooi, maar halen je soms ook uit het verhaal. Het boek is dan ook geen zogenaamde page turner, je moet de tijd nemen om het te lezen. Uit de manier waarop Agualusa schrijft, blijkt duidelijk dat hij zelf ook de tijd genomen heeft het verhaal te vertellen. Het is een genuanceerd drama dat je op de voet kunt volgen. Je verlaat nooit het huis van Ventura, omdat je alleen te zien krijgt wat de gekko te zien krijgt.

De handelaar in verledens is een bijzonder boek. Het is geen doorsnee roman, maar een roman met fijngevoeligheid, nuance en een zekere afstandelijkheid, omdat je als lezer alles uit de tweede hand hoort. Je kijkt toe en ondergaat wat Agualusa je voorschrijft, op het door hem bepaalde tempo. Toch weet Agualusa dat tempo hoog genoeg te houden om je nieuwsgierig te maken en om er voor te zorgen dat je verder rond wilt kijken in Ventura’s huis en zijn eigen verleden. Een bijzonder schrijftalent heeft een bijzondere roman tot leven gewekt rond het ontstaan van verledens. Verledens die zijn verzonnen, echt zijn, of zelfs zijn meegenomen uit een ander leven.