Boeken / Fictie

Mix van woorden en beelden

recensie: Joke van Leeuwen - Alles nieuw

.

Van Leeuwen is natuurlijk het meest bekend als schrijfster en illustrator van kinderboeken, zoals het bekroonde Een huis met zeven kamers. Haar kinderboeken kenmerken zich door een zeer opvallend gebruik van visuele effecten in tekeningen en tekst. Dezelfde mix heeft ze in minder uitbundige mate ook toegepast in Alles nieuw. Naast haar werkzaamheden als illustrator en romanschrijver schrijft Van Leeuwen gedichten – ze is de stadsdichter van Antwerpen, de stad waar ze ook woont – en treedt ze op als cabaretière.

Photoshop
Alles nieuw begint een korte tijd voor de millenniumwisseling, wanneer de jonge kunstenares Lara haar intrek neemt in het doorleefde huis van weduwe Ada; een gebeurtenis die het leven van de oude vrouw grondig overhoop zal halen. Lara maakt kunstwerken met photoshop: ze vervormt gevonden foto’s en afbeeldingen om zo haar eigen werkelijkheid te vormen. Wanneer Lara een jeugdfoto vindt van de verdwenen dochter van Ada, maakt ze het meisje op de foto ouder met behulp van haar computer. Ze geeft de bewerkte foto vervolgens aan de weduwe in de hoop haar er een plezier mee te doen. Helaas begrijpt Ada niet dat de foto bewerkt is, en vat ze toenaderingen van Lara heel anders op.

Hoewel de twee vrouwen grotendeels langs elkaar heen leven – ze lijken wel elk in een ander tijdperk te huizen – worden de gedragingen van Ada en Lara gedurende de roman wel voortdurend aan elkaar gespiegeld. Afwisselend belichten de hoofdstukken van Alles nieuw het perspectief van een van de twee personages.

Poëtische zinnen

Dit heeft Van Leeuwen heel mooi gedaan; de hoofdstukken waarin Lara aan het woord is, zijn geschreven in een moderne taal die het karakter van het meisje weergeeft. Het perspectief van Ada daarentegen bestaat uit uiterst gedateerde werkwoordsvormen en een fragiel taalgebruik. Zo maakt Van Leeuwen met behulp van taal heel subtiel duidelijk hoe de personages zijn.

Het plot van Alles nieuw komt helaas niet zo goed uit de verf; hoewel er voldoende dramatische gebeurtenissen plaatsvinden in de roman, zorgen deze er niet voor dat je meeleeft met de personages. Toch is de roman een interessante verschijning in het Nederlandse taalgebied. De korte poëtische zinnen in Alles nieuw verraden de dichteres achter de schrijfster. Ook is Van Leeuwen er goed in geslaagd om de tekeningen en de tekst van de roman naadloos op elkaar aan te laten sluiten; een prestatie die weinig auteurs haar na kunnen doen.