Verlaten, maar nooit eenzaam

Voor schrijfster Jayne Anne Phillips is Lola’s kinderen bepaald niet haar debuut. De schrijfster die Engels doceert aan de Rutgers Universiteit in New Jersey debuteert in 1979, als ze pas 26 is, met de succesvolle verhalenbundel Zwarte kaartjes  Hierna volgen meerdere romans. In 1997 ontvangt ze een Academy Award in Literature van American Academy of Arts and Letters. Met haar nieuwste roman maakt ze wederom indruk.

Twee verhaallijnen

De schrijfster weet de verhaallijn van Termiet en Leeuwerik in 1959 op ingenieuze wijze met de gebeurtenissen in de laatste dagen van het leven van Termiets vader Leavitt in 1950 te verweven. Beide verhaallijnen spelen zich af van 26 juli tot en met 31 juli. Termiet en Leeuwerik beleven een paar spannende dagen als er een enorme overstroming is en Leeuwerik op zolder de spullen van hun moeder uitzoekt, terwijl zij wachten op hulp. Leavitt vecht dezelfde dagen, maar dan negen jaar eerder voor zijn leven als hij wordt neergeschoten tijdens de Koreaanse Oorlog.

Phillips laat de gebeurtenissen tijdens deze dagen in de beide jaren zien door de ogen van Leavitt, Leeuwerik en Termiet en tante Noni. Hiermee onthult zij geleidelijk de waarheid over Lola en de vaders van haar kinderen. Helaas maken de te uitgebreide beschrijvingen van gedachtes en gevoelens de roman regelmatig enigszins langdradig en vol met herhalingen. Dit is dan ook het enige minpunt aan de roman. De ontknoping is het geduld waard. Helemaal omdat, geheel in de stijl van het boek, net genoeg maar niet alles wordt verklaard.

Ontmoeting
Phillips’ sterkste troef is echter duidelijk Termiet. De schrijfster geeft op unieke wijze de belevingswereld van de gehandicapte jongen weer. Dit is een lastige invalshoek vol risico’s, die in het geval van Phillips goed uitpakt. Ze slaagt erin zijn wijsheid, maar ook zijn verwarrende gedachtesprongen en zijn rijke gevoelsleven weer te geven.

De onmogelijke band tussen Termiet en zijn vader speelt daarbij een bijna poëtische rol en is mooi beschreven. Zij hebben elkaar nooit kunnen ontmoeten, omdat Leavitt stierf tijdens de oorlog en de jongen een paar dagen later geboren werd in Amerika. Toch geeft Leavitt zijn zoon een paar levenswijsheden mee die op een bijzondere wijze vorm worden gegeven door Termiet.

Kijk in jezelf, zegt hij tegen zijn zoon, in jezelf waar je bent wie je echt bent. Hij wil zijn kind uit deze prachtige, dodelijke wereld tillen (…). Hou op met gillen, zegt Leavitt tegen hem. Je mag nooit gillen. Anders vinden ze je. Wees stil. Luister. Je kunt nu niet mee met me. Haal adem. Nu ben jij.

Het is geen lichte kost, de waarheid over de ouders van Leeuwerik en haar halfbroertje, maar mede door de bijzonder gevoelige stijl van Phillips is het boek vreemd genoeg totaal niet tragisch. Eerder hoopvol en krachtig. Phillips laat zien dat kinderen bijzonder veerkrachtig zijn en dat zij tot grootste stappen in staat zijn als de volwassenen het af laten weten.