Lichtvoetig leed

De moeder in het eerste verhaal vervult je al direct met een onbehaaglijk gevoel: ze zit niet lekker in haar vel, heeft een hoofd vol onrust en probeert zaken uit het verleden tevergeefs weg te drukken. Ook is het duidelijk dat ze haar dochtertje even helemaal zat is op deze beklemmend hete dag waarop alle verhalen van Ik ben je vriend zich afspelen. Terwijl de moeder in gesprek is met een oud-klasgenoot, die van zijn dokter schuld moet bekennen aan iedereen die hij ooit kwaad heeft gedaan, is haar dochtertje voortdurend op de achtergrond aanwezig: huilend, dreinend en zeurend. Een paniekerige lading wordt opgebouwd, en ontknoopt zich op een afstandelijke, maar schrijnende wijze. Het beklemmende lijden in dit verhaal is eveneens kenmerkend voor de overige verhalen. Van Emmerik benadert de pijnlijke en ongelukkige kant van mensenlevens op lichtvoetige en luchtige wijze, waardoor het leed verteerbaar blijft.

Goed versus slecht
De belangrijkste thema’s in deze roman van verhalen zijn schuld, boetedoening en ‘goed versus slecht’. Waarom wil de echtgenote zo graag een biechtgroepje? Waarom is de eens succesvolle weervrouw ontslagen en ontvoert ze een jongetje? Innerlijke gevechten en een persoonlijke strijd die wordt aangegaan met schuldgevoelens blijken hieraan ten grondslag te liggen. Zo heeft de echtgenote tijdens vrijwilligerswerk in een bejaardentehuis uit boosheid een chagrijnige, oude man te hard vastgegrepen, waardoor deze struikelde en stierf. En de eens succesvolle weervrouw heeft een jongetje aangereden, met wat later blijkt dramatische gevolgen.

In sommige verhalen roepen de personages afkeer op, zoals de pedofiel die zich in het verleden heeft vergrepen aan een geestelijk gehandicapt meisje van vijftien jaar. Van Emmerik zorgt er echter voor dat deze pedofiel er niet louter ‘slecht’ van afkomt: hij laat de lezer meekijken in het hoofd van de man die uit alle macht probeert om zijn pedofiele drang tegen te houden. Een pedofiel in een ander verhaal probeert een zogenaamde vriendschap aan te gaan met een jongen die geestelijk niet in orde is. Alleen zitten we dit keer in het hoofd van de jongen die ergens wel door lijkt te hebben dat er iets niet klopt. Vanuit deze positie voel je als lezer enkel afschuw.

Genuanceerd beeld
Het is de beschouwing van het verhaal vanuit verschillende perspectieven en het blootleggen van de beweegredenen van de personages, die je beter laten begrijpen hoe de karakters in elkaar steken. Hierdoor ontstaat een genuanceerd beeld van deze karakters. Doordat de personages in de verhalen uiteindelijk in de kern op elkaar lijken –allen zijn een innerlijke strijd aan het voeren en geen van allen is gelukkig– stijgt er een soort van overkoepelend personage boven de roman uit dat in alle karakters is terug te vinden. Een overkoepelend personage dat bol staat van verdriet en vele geesten uit het verleden te bevechten heeft.        

De omslag van het boek beschrijft deze roman van verhalen goed. Een grauwe lucht, een zwarte luchtballon, donkere wolken en takken met prikkels. Daar waar de luchtballon zakt, bij het wegrestaurant, is waar de personages samenkomen en het noodlot toeslaat. Mistroostigheid ten top met een stukje zwarte humor en genuanceerde karakters. De lezer blijft achter met een beklemmend gevoel dat nog een tijdje blijft hangen.