Filmische illusie

Het nachtcircus is het debuut van de Amerikaanse Erin Morgenstern. Ze schrijft, schildert en heeft een set tarotkaarten gecreëerd. De filmrechten voor Het nachtcircus zijn inmiddels verkocht aan de producent van The Twilight Saga, wat niet verwonderlijk is voor deze beeldende roman.

Gebrek aan urgentie

In 1873 wordt de vijfjarige Celia afgeleverd bij haar vader Prospero, een illusionist. Verrast door de ongeoefende krachten van het meisje schoolt hij haar in de magische kunsten. Enkele maanden later nodigt hij een oude vriend, Alexander, uit voor een spel. Of beter: een weddenschap. Alexander zoekt ook een leerling en traint hem op zijn eigen manier. Wie van de twee jonge illusionisten de sterkste in magie wordt, wint. Er zijn geen regels, om de weddenschap zo interessant mogelijk te houden en de deelnemers niet te beperken in hun kunnen.

Wat Celia en Marco, de leerling van Alexander, echter niet weten, is dat ze terecht zijn gekomen in een langdurige vete. De twee hebben geen idee waar het spel om gaat en hoe ze het moeten spelen. Het gevolg is dat ze af en toe wat tastbare creaties voor elkaar achterlaten. Daarnaast spannen ze zich dagelijks in om het circus draaiende te houden. Van een urgente strijd is geen sprake; de roman lijkt eerder te draaien om een vergelijking van lesmethodes.

Met een slakkengang

Het verhaal omvat pakweg dertig jaar. In die periode komt er een parade aan eigenzinnige karakters voorbij – niet wezenlijk verrassend in een circusroman natuurlijk – wier functie pas duidelijk wordt wanneer blijkt dat het ingewikkelde dominospel van oorzaak en gevolg de kern van deze roman vormt. En tegen die tijd is het boek bijna uit. Alleen de lezer die wordt geïntrigeerd door alle beschrijvingen houdt het vol tot dat moment aanbreekt. Want Morgenstern schrijft gedetailleerd, overvloedig en met herhaling. Je haat het of je houdt ervan.

De beschrijvingen zijn met weelderige taal en veel adjectieven op papier gezet. Alles is betoverend, mysterieus, sierlijk en prachtig. Een groot gedeelte van dit boek bestaat dan ook enkel uit schetsen van circustenten, dinerpartijen, acts en magie. De auteur waagt zich echter gelukkig niet aan simsalabim-tovenarijen, waardoor de magie het verhaal complementeert in plaats van dat het de overhand neemt. De werking van de magie en het manipuleren van de werkelijkheid blijft ook echt mysterieus. De beschrijvingen ervan gaan alleen over het visuele, niet over het innerlijke proces. En dat geldt voor alle aspecten van deze roman.

Oppervlakkig mooi

Zo is de romantiek niet bijster hartverwarmend, hoewel Het nachtcircus alle ingrediënten heeft voor een tragische liefde. Niet alleen staan de geliefden tegenover elkaar en kunnen ze niet ontkomen aan de beloften die hun leermeesters hebben gemaakt, ook is er sprake van een driehoeksverhouding tussen Celia, Marco en een waarzegster. Maar de hoofdpersonen bieden geen weerstand aan hun gevoelens en vallen voor elkaar op basis van hun magische creaties. Enige interactie is er nauwelijks voordat de twee hun liefde, of beter gezegd hun aantrekkingskracht, bevestigen. Dat zorgt ervoor dat meeleven, meevoelen niet wordt opgeroepen. Amusant en charmant is Het nachtcircus zeker, en voor lezers die van veel mooie beschrijvingen houden een waar feest, maar echt diepgaand is deze roman niet.

Trailer van The Night Circus op YouTube: