De vermoorde onschuld

‘Literaire thriller’ prijkt er op de cover van De gifboom, het debuut van Erin Kelly. Die omschrijving komt magertjes in de buurt van wat het boek echt is. Kelly begint haar verhaal in het heden, dus nadat alle gebeurtenissen voorgevallen zijn en Karen student af is. Ze haalt Rex op uit de gevangenis, die tien jaar gezeten heeft voor iets wat hij misschien wel helemaal niet gedaan heeft. In ruim driehonderd pagina’s werkt Kelly zorgvuldig een subtiel verhaal uit, dat op geen enkele manier gewoon een klassieke thriller is.

Losbandige, hete zomer

Haar hele studententijd heeft Karen doorgebracht met drie huisgenootjes die zich allen op identieke, brave wijze gedroegen. Zelfs hun haar is in dezelfde stijl geknipt. Uit een soort zelfbehoud is Karen onderdeel van dat mechanisme, zo hoeft ze niet te veel risico’s te nemen en dus zichzelf ook niet tegen te komen. Dat verandert zodra ze de excentrieke actrice Biba tegen het lijf loopt op de universiteit. Vanaf de eerste minuut is Karen in de ban van Biba, zelfs tot het punt waarop ze zich afvraagt of er misschien sprake kan zijn van een romantische liefde tussen hen.

Dan vertrekken Karens huisgenootjes gedurende de zomer naar Frankrijk en trekt Karen in bij Biba en Rex. Ze brengt een lange, losbandige en hete zomer door in een gekraakt huis dat eigenlijk van Rex en Biba is: ze zijn erin opgegroeid. Maar het uiteenvallen van hun gezin heeft voor een verstoorde relatie met hun vader en een onzekere toekomst voor het huis gezorgd. Karen leeft op door alle drama in het leven van Rex en Biba, een leven dat gepaard gaat met een flinke hoeveelheid wijn en drugs. Maar onder die oppervlakte drijft een waanzin die uiteindelijk op fatale wijze uiting vindt in het gedrag van Biba. Vanaf dan beschrijft Kelly een neerwaartse spiraal die tot nog een ondenkbare daad leidt.

Donna Tartt

Kelly voelt aan als bekend terrein en na een tijdje wordt duidelijk dat ze sterk doet denken aan Donna Tartt en haar boek De verborgen geschiedenis. Dit zou een gevaarlijke vergelijking kunnen zijn, omdat De verborgen geschiedenis nogal een indruk achterlaat waar niet snel aan valt te tippen. Een auteur die zich aan iets soortgelijks waagt, zou dus nogal snel flinke misstappen kunnen zetten. Zo niet Kelly: kranig houdt ze zich staande in het spel tussen haar hoofdpersonen, want De gifboom is een boek met levensechte personages met hun eigen, sterke persoonlijkheden. Kelly mag dan de auteur zijn, maar het is duidelijk dat het de personages zijn die hun verhaal vertellen. Nergens komt De gifboom gekunsteld over, het is alsof Kelly nooit anders deed dan boeken met dezelfde subtiliteit en realistische karakterontwikkeling schrijven.

Kelly had zich kunnen verslikken in de tragedie die zij beschrijft in haar boek, maar in plaats daarvan maakt ze er een menselijk, geloofwaardig drama van. De spanning wordt vooral ontleend aan de chemie tussen de personages, waardoor De gifboom geen traditionele ‘whodunnit’ is, maar een karakterschets van drie personen die getekend zijn voor de rest van hun leven. Dit is waarom De gifboom zoveel meer is dan een alledaagse literaire thriller. Kelly begrijpt hoe haar personages in elkaar zitten en geeft hen de ruimte en de tijd om hun verhaal te doen.