De verveling te lijf

Het enige wat de moderne samenleving van haar kinderen verwacht is dat ze zonder gedoe volwassen worden. Maar de hoofdpersonen uit Elvis Peeters’ Wij vinden daarin geen uitdaging en kiezen een andere weg. Snoeihard, nietsontziend en bovenal meedogenloos geeft Wij weer wat de uitwerking van de moderne welvaartsstaat op de menselijke conditie kan zijn.

Een vriendengroep en haar experimenten staan in Elvis Peeters’ zeer expliciete roman Wij centraal. De samenleving herbergt niets wat de rijke jongeren aanspreekt en dus moeten zij zelf iets vinden om de leegte mee te vullen. Dat doen de vier jongens en vier meisjes door het hele leven te laten verworden tot een spel. Dat wat ze inzetten is het middel waaraan het de wereld van hun ouders ontbreekt: een ‘cocktail’ van lef, jonge lichamen en seks. In een heldere, lichte stijl beschrijft Peeters hoe de vriendengroep langzaamaan de macht van die cocktail ontdekt.

Kettingbotsing

Het experiment van de vriendengroep begint op een viaduct, waar de meisjes hun rokjes voor het oog van automobilisten optillen. Dag één van dat experiment levert alleen wat getoeter op, maar dag twee geeft resultaat: een kettingbotsing met één dode en meerdere gewonden. De jongeren wisten al dat ze met hun lichamen plezierige dingen konden uithalen, zoals blijkt uit de steeds verdergaande seksuele spelletjes in een verlaten schuur, maar nu dringt tot ze door dat ze ook werkelijk macht kunnen hebben over anderen. En die macht gaan ze gebruiken…

Het grootste gedeelte van het verhaal wordt verteld vanuit het perspectief van een naamloos personage, dat onderdeel is van de groep. Beschrijvingen van de experimenten van de groep worden afgewisseld met zijn filosofisch getinte beschouwingen. Zijn gedachten maken ook de motivaties van de vrienden duidelijk:

We verleggen altijd onze grenzen. Grenzen moet je bereiken en daarna verleggen. Hoe houd je de verveling van je lijf? Door haar te lijf te gaan, dat deden wij letterlijk.

Een rücksichtslos verhaal
Na het experiment op het viaduct volgt er nog een dode, zet de groep een prostitutiebedrijfje op en doet nog meer walgelijke dingen. Het is allemaal maar een spelletje, waar met een beetje geluk nog wat geld aan te verdienen valt ook. Nergens in het boek zit een passage die mededogen of een waardeoordeel uitdrukt. Wel heeft Peeters er een paar verwijzingen naar de verdwenen onschuld van de kinderjaren en de kalverliefdes van de groep in gestopt, wat een boeiend contrast met hun huidige gedrag oplevert.

De amorele rücksichtslosheid en de voor de lezer zo vertrouwde setting maken de maatschappijkritische boodschap van Wij zeer krachtig. De sticker met ‘Waarschuwing: expliciete roman’ prijkt terecht op de kaft; onverbloemd beschrijft Peeters scènes die harder aankomen dan die van bijvoorbeeld De Sade. Maar hij gebruikt dat expliciete geweld om een boodschap over te brengen: hiertoe kan de leegheid van de moderne maatschappij leiden. Op de eerste bladzijde staat een citaat van de filosoof Emil Cioran: ‘Ik weet het. Maar wat heb ik eraan het te weten?’ Peeters’ roman dwingt de lezer de kille, gore waarheid onder ogen te zien.