Tendentieuze Quatsch

Scène uit Reservoir Dogs

Schrijver Edwin Page noemt in hoofdstuk 1, voor de beginnende QT-adept, nog even de vijf vuistregels van het postmodernisme. In de daarop volgende kapittels vat hij Tarantino’s oeuvre scène na scène samen, en suggereert hij voor de vorm een soort academische aanpak, met veel retorische vragen en voetnoten. Daarbij zijn de voornaamste informatiebronnen Google en een onwrikbaar geloof in Tarantino. Alles wordt door Page op het onleesbare af gelardeerd met de zwemen videonostalgie en spijbelaarskoketterie die we zo van de Tarantino-congregatie gewend zijn. Nee, Tarantino ging niet naar een filmschool; ja, Tarantino werkte in een videotheek. Die eredienst moet erbij, ik weet het, dat schijnt verplicht te zijn, maar bij Page volgt er op een of andere wijze uit dat elke scheet een bewijs is van Quentin Tarantino’s geweldige talent. Waarom tijd en talent verspild aan zulke in pedanterie zwelgende, misselijkmakende kontkruiperij? Er komen genoeg Tarantino-studies uit, die hun stem niet hoeven te verheffen om hun gelijk te halen – welk volwassen mens zou dat prachtfonds willen bezoedelen met de suggestie dat dit soort bakvissenhysterie er in thuishoort?

Niet kunnen of niet willen

Een treurige gedachte dringt zich soms op: dat Page misschien wel degelijk in staat zou zijn geweest een interessant, goed gefundeerd boek te schrijven. Want niet alles is slecht, of wordt bedolven onder superlatieven. Uitschieter is het hoofdstuk over Natural Born Killers; de film waarvan Tarantino naar verluidt ooit zei: “That is not the original story I wrote and the movie was also made into a fucking piece of crap.” Tarantino vindt het geen goede film, en daarom kan Page de film eigenlijk niet met goed fatsoen prijzen. Dus ziet hij zich gedwongen de film zo correct mogelijk te analyseren. Daardoor ontstaat zo’n indrukwekkend beeld van Stones adaptatie, dat gaandeweg Pages ontzag tussen de regels door begint te sijpelen. Tot op het punt waarop hij letterlijk tegen de meester ingaat:

[Natural Born Killers] is not a film that shows a love of cinema, it is one turned into a vehicle for Stone’s own opinions. This is why Tarantino has distanced himself from the work. (…) However, Tarantino describes Mickey and Mallory as ‘a flower that could only bloom amidst a grotesque fast food culture’, and this is what happens in the movie.

Wat is dan Tarantino’s probleem met NBK? Is Stones mening het enige dat hem stoort? Is Tarantino letterlijk anti-mening, anti-inhoud? Page raakt hier eindelijk eens écht aan iets essentieels. Maar hij werkt het niet uit. Iets dergelijks gebeurt wel vaker. Zo heet een zin uit True Romance: “a reference to Shakespear’s Hamlet, something regarded as ‘high’, literary art.” Die aanhalingstekens rond high suggeren dat Page iets postmoderns, misschien wel iets rebels te zeggen heeft over dat onderscheid, maar dat is niet het geval. De sneer naar Shakespeare – en met hem alle ouderwetse cultuurdragers – hangt maar een beetje in de lucht. Of zou Page bedoelen dat Tarantino wel eens een boek gelezen moet hebben? In dat geval is het de zoveelste intellectualistische verantwoording van de ‘pulpist’ Tarantino als kunstenaar. Zijn we dat stadium inmiddels niet eens gepasseerd?

Scène uit Kill Bill 2

En zo valt Page wel vaker door de mand. Bijvoorbeeld als hij stelt dat Elle Drivers Pontiac Firebird een verwijzing zou zijn naar het ‘blaxploitation’-genre. Waarom zoekt Page het zo ver, als Kill Bill 2 naar zijn eigen zeggen aan elkaar hangt van verwijzingen naar westerns en de Noord-Amerikaanse Prairie? In de Amerikaanse filmmythologie is er maar één Firebird die er toedoet, en dat is die van Burt ‘Bandit’ Reynolds, in Smokey and the Bandit.

Commercie

De korrelige, schijnbaar willekeurig gekozen plaatjes, en de slijmerige ‘pulp quotes’ en ‘pulp facts’ maken onbedoeld een hoop goed. De lovendste volzinnen van zowel gerespecteerde recensenten als volslagen onbekenden worden netjes in kleine zwarte boxjes gezet. Zo moeten ze ons van iets overtuigen – volgens de aloude drogreden ‘iedereen vindt het, dus het is zo’. Tot welk inzicht ze ons dienen over te halen, wordt nooit duidelijk. Misschien had de zetter nog ruimte over, wie weet. Ze zullen in ieder geval niet te weinig ruimte gehad hebben. Wie Tarantino’s oeuvre in een ruwe 350 pagina’s wil behandelen, is nooit van plan geweest de essenties te bespreken, laat staan volledig te zijn. Wat wilde Page dan wel? Snel geld verdienen.