Moskouse inkt
.
‘Het is er episch, intens en extreem’ zegt Derk Sauer over Rusland in Moscow Times. ‘Héél goed, maar ook héél slecht.’ Die politieke, zakelijke en emotionele achtbaan vormt de rode draad van Dido Michielsen’s biografie van Sauer en zijn vrouw, Ellen Verbeek.
Sauer en Verbeek, allebei van huis uit journalist, verhuisden in 1990 van het veilige Amsterdam naar Moskou, waar met de teloorgang van de Sovjetunie alle zekerheden waren weggevaagd. Het doel: gebruik te maken van de ruimte die na de val van het Sovjetapparaat was ontstaan en een Engelstalig tijdschrift op te zetten. De markt was een ‘reusachtig braakliggend terrein’, en de kansen lagen in zowel journalistiek als zakelijk opzicht voor het oprapen. Eenmaal in Moskou ontwikkelt Sauer zich tot hoofd van zijn eigen uitgeverij, Independent Media, die naast de kritische en onafhankelijke krant The Moscow Times ook tijdschriften publiceert, waaronder de Russische Cosmopolitan, dat jarenlang door Verbeek geleid wordt.
Sauer en Verbeek komen naar voren als hardnekkige optimisten, die samen met een klein groepje trouwe medewerkers tegen de klippen op een journalistiek emporium opbouwen. Vooral Sauer, die zich door niemand, of het nou een gewapende crimineel is of een apparatsjik van de regering, laat intimideren, maakt indruk. Michielsen slaagt er daarnaast behoorlijk goed in om een beeld te schetsen van de sfeer in Moskou. Waar begin jaren negentig een vrijheid, blijheid-gevoel de overhand heeft, komt later de mafia op en beginnen de Russen met hun net verworven rijkdommen te smijten, wat het geheel er niet leuker op maakt.
Die sfeerschets is mede goed gelukt doordat Michielsen veel gepraat heeft, niet alleen met Sauer en Verbeek (en ze inzage kreeg in hun dagboeken en persoonlijke correspondentie), maar ook met de mensen die jarenlang met hen hebben samengewerkt. Een nadeel hiervan is wel dat het beeld van Independent Media, en de invloed die Sauer en Verbeek op het Russische medialandschap hebben gehad, wat eenzijdig blijft. Niet dat hun medewerkers kritiekloos zijn – verre van, gelukkig. Maar een wat wijdere blik aan de kant van Michielsen had misschien meer inzicht gegeven in niet alleen de indruk die Sauer en Verbeek van Moskou hebben, maar ook andersom.
