De shock van een moderne heksenjacht
Vluchten kan niet meer. De vermissing van haar oudtante Eva dwingt Towner Whitney terug te keren naar haar geboorteplaats Salem. Ze dacht deze plek nooit meer op te zoeken na de dood van haar tweelingzus Lyndley, vijftien jaar eerder. Eenmaal terug ontdekt ze dat de waarheid over de gebeurtenissen in haar jeugd totaal anders is dan zij dacht. De kantlezer van Brunonia Barry is een onheilspellend debuut met een zeer verrassende ontknoping.
De 32-jarige Towner is de verteller van het grootste deel van het verhaal. Al in de eerste regels zegt ze: ‘Geloof mij nooit. Ik lieg de hele tijd. Ik ben een gekke vrouw. Dat laatste is wel waar.’ De inwoners van Salem zien haar precies zo, terwijl ze als vertelster van het verhaal een intelligente, eerlijke en vooral gevoelige vrouw lijkt, die worstelt met grote trauma’s. Towners opmerkingen vormen de eerste hint in een spannende reeks raadsels. De psychologische roman doet qua sfeer sterk denken aan ijzersterke films als The Sixth Sense. De kantlezer overtreft deze film echter met verve: hij is complexer, uitdagender vooral tot op het einde onvoorspelbaar.
Spanningsvelden
Barry’s grootste verdienste is het creëren van continue spanningsvelden en vervreemdende effecten. Met kleine hints prikkelt ze regelmatig de nieuwsgierigheid van haar lezers, zonder te veel prijs te geven. Een troef die ze hierbij inzet, is het benadrukken van ongemakkelijke en vreemde tegenstrijdigheden in Towners omgeving. Zo zijn Towners vrouwelijke familieleden stuk voor stuk zeer spiritueel begaafd en gevoelig – het zijn allemaal zogenaamde kantlezers – maar ze verbloemen dit met een knap staaltje nuchterheid, levenswijsheid en geslotenheid. Ze lijken Towners trauma’s en haar behoefte om over haar tweelingzus te praten botweg te negeren. Vreemd zijn ook de onderlinge banden: Towners echte moeder is afstandelijk en kil, terwijl oudtante Eva zich nog het meest als een moeder gedraagt.
Barry trekt de spanningsvelden echter nog breder door: ze gebruikt het bekende thema van de eeuwenoude heksenjacht in Salem in de vorm van Cal, een zelfverkozen sekteleider. Deze ex-man van tante Emma heeft er zijn levenswerk van gemaakt om mensen te bekeren en het kwaad te vernietigen. Hij ziet Towner en haar familie als heksen die uitgeroeid moeten worden.
Kantlezen
Toch is er niet alleen maar spanning en onheil in de roman. Er is ook ruimte voor enige poëzie en symboliek door de rode lijn van het kantlezen. Barry bedacht deze spirituele techniek zelf: de kantlezer houdt een stuk kant voor het gezicht van de Zoeker (die gelezen wil worden) en ziet daardoorheen beelden over het heden, het verleden en de toekomst. Bijna elk hoofdstuk in het boek begint met een fragment uit het Handboek voor kantlezers, dat Towner aan het lezen is. Het is haar manier om Eva te eren.
Barry bedacht het kantlezen na een droom die ze had tijdens de renovatie van een oud huis. In de droom keek zij door het kant dat zij van haar oma had gekregen en zag zij op de plek waar de muur in hun huis stond een veld met paarden. Barry is allergisch voor paarden en vond dit een nare droom. De volgende dag zou de aannemer de muur slopen. Hij mopperde dat dit soort met paardenhaar gepleisterde muren zoveel stof veroorzaken dat je dit nooit meer helemaal weg krijgt. De muur werd niet gesloopt. Toeval? Misschien niet. Zoals kantlezers zeggen: de antwoorden zijn er al, je moet alleen de juiste vraag stellen. Towner krijgt haar antwoorden en zal de shock misschien nooit meer te boven komen, net zomin als de lezer.
