Tegen rechtlijnigheid

De Krabbenmars speelt zich af in de jaren ’70/’80, in het Franse plaatsje Royan, in de Gironde. Terwijl de toeristen aan het strand liggen te zonnen, lopen kleine krabbetjes heen en weer. Door de vierkante vorm van hun schild zijn ze niet in staan om bochten te maken, zodat ze voor altijd veroordeeld zijn om in een rechte lijn te lopen, zijwaarts. Hun leven is een eindeloze herhaling van dezelfde wandeling, waarbij ze bijna nooit andere krabben tegenkomen. Ze kennen geen liefde, hebben geen vrienden en leven een naamloos bestaan.

Gedwongen versus gekozen

Als twee krabben elkaar tegenkomen op een gitaar ontstaat er een vriendschap. En als ze dan ook nog eens samen ontsnappen uit een hachelijke situatie door elkaar te dragen – en dus van de lijn af te wijken – ontstaat een vriendschap. Ze geven elkaar namen, Zon en Gitaar, en besluiten elkaar te helpen om ook eens wat afwisseling te krijgen. Die afspraak zorgt echter voor veel onrust. Er ontstaat een tweedeling in de krabbenmaatschappij: de Rechtlijnigen staan tegenover de Draaiers. De spanningen groeien als Zon wegvlucht van een zinkend (Greenpeace)schip door in een bochtje te lopen.

Arthur de Pins kwam in 2003 op het idee om een film over deze krabben te maken. Het korte filmpje dat hij maakte (Krabbenrevolutie), won veel prijzen en effende de weg voor een groter project: een lange film. Eigenlijk zouden het twee delen moeten worden. Een deel over de strijd tussen ‘rechtlijnigen’ en ‘draaiers’, het andere over de evolutie. Het stripboek is een aangepaste versie van het storyboard van die film. De stijl van de tekeningen is aangepast aan de strips die in de jaren ’70 en ’80 van de 20^e eeuw uitkwamen. Het kleurgebruik en de lijnvoering komen ook overeen met in die periode gebruikte technieken. Zo maakt De Pins geen gebruik van contourlijnen voor zijn personages.

Om iets van te leren

Het tragische verhaal van de krabben is niet het enige verhaal dat in het boek verteld wordt. Op de achtergrond wordt een documentaire gemaakt over de krabben, probeert Greenpeace de aanleg van een oliepijpleiding tegen te houden, en probeert het bestuur van Royan zo goed en zo kwaad als het kan het imago van badplaats te behouden. Al die verschillende belangen en verhalen komen samen in de climax van De Krabbenmars. Alles werkt samen naar het einde van het verhaal toe.

De Krabbenmars kan ook als een kritiek op de maatschappij worden gezien. Een maatschappij die gericht is op vooruitgang. De voortdurende noodzaak van (economische) groei, van uitbreiding en verspreiding is te vergelijken met de houding van de Rechtlijnigen. Wie van de lijn afwijkt is verdacht. De Draaiers staan verandering voor – een houding die overigens niet vol te houden is. Verandering om de verandering is even erg als het blijven voortploeteren zoals het altijd al is geweest. Soms, zoals ook Zon concludeert, hoef je niet te veranderen. Soms is hetzelfde blijven het beste om te doen.