Moeizame eerste liefde breed uitgemeten
Uitgeverij Orlando heeft het gewaagd Onder de meidoorn, een lijvige Chinese roman van Ai Mi, op de markt te brengen. Misschien wordt gehoopt op een klinkend succes in de lijn van een roman als Het lelietheater van Lulu Wang.
Het is niet duidelijk of Onder de meidoorn een debuut is, maar wel dat Ai Mi in 2007 begonnen is er online uit rond te strooien. Ze oogstte aandacht en van het boek zijn er al meer dan drie miljoen verkocht. De befaamde filmregisseur Zhang Yimou bracht in 2010 zijn verfilming uit: de kaft van het boek toont het portret van de hoofdrolspeelster. In de film wordt de nadruk gelegd op het fenomeen van de eerste liefde, een thema dat Yimou al in eerdere films aan het hart ging. Under the hawthorn tree duurt net geen twee uur. Had ook Ai Mi haar roman maar flink ingedikt.
Voor het eerst verliefd
Er is weinig over haar bekend. Ze bedient zich van een pseudoniem en leidt als immigrant in de VS een bestaan in de luwte. Voor haar roman beweert ze zich te baseren op het dagboek van hoofdpersoon Jing Qiu, wat meteen de vraag oproept of dat Ai Mi zelf is. Er rijst een treurig beeld op van de jaren zeventig, toen onder roerganger Mao de Culturele Revolutie onder de bovenlagen van de samenleving schoon schip maakte. Tienermeisje Jing Qiu moet de akelige gevolgen ervan ondervinden dat haar ouders niet ‘deugden’. Ten tijde van haar heropvoeding op het platteland wordt ze voor het eerst in haar leven verliefd. Heel geleidelijk durft ze de verliefdheid van Lao San te beantwoorden, wat risicovol is vanwege het klasseverschil: Lao San, wiens vader een hoge post in het leger bekleedt, maakt deel uit van de bevoorrechten. De roman is geschreven in herinnering aan ene Sun Jianxin (dertig jaar geleden gestorven), op wie Lao San geïnspireerd is.
Jing Qiu is zo groen als gras: ze weet dat vrouwen kinderen baren, maar wat daaraan voorafgaat, dat weet ze niet precies. Ze is ook dermate preuts dat het een wonder is dat Lao San, al student geologie, het met haar zo lang vol weet te houden. Een ander verhaal is of de lezer het met de wederwaardigheden van het stel al die pagina’s volhoudt. Omdat de hoofdzaak van de plot nogal dun is, wordt de ene secundaire gebeurtenis aan de andere geregen. Dat vertraagt het verloop behoorlijk. Ai Mi neemt ook alle tijd en veel woorden om die gebeurtenissen te beschrijven. Vaak zegt ze in twee opeenvolgende zinnen ongeveer hetzelfde. In verhaal noch stijl weet ze zodoende spanning op te roepen. Het venijn van de politiek zakt weg in een slappe streekromansfeer.
Lectuur
De roman is vertaald uit de taal waarin die geschreven is (Chinees) en je kunt het de vertalers misschien niet kwalijk nemen dat ze er niet iets beters van hebben kunnen maken. De taal is dermate suffig braaf en gewoontjes dat het wel aan het origineel moet liggen. De eerste bladzijden, tijdens de voettocht die langs de mythische meidoorn uit de titel voert, wordt kennisgemaakt met de personages en hun situaties. Levendig passeren er in kort bestek bijfiguren, herinneringen, verhaaltjes, een beetje landsgeschiedenis en wat muziek. De stijl van eenvoud en gelijkmatigheid lijkt daar te werken en herinnert zelfs aan Lu Xun (1881-1936), de eerste die meer in de spreektaal waagde te schrijven en als de eerste moderne Chinese schrijver geldt; zelfs Mao was een fan van hem. Maar na dat begin begrijp je dat Lu Xun literatuur schreef en Ai Mi lectuur.
