Alle grenzen voorbij

Terwijl er stromen van vluchtelingen ons vlakke land bereiken, lijkt er hier binnen niets aan de hand. Welkom in de wereld van herhaling: een kroeg waar de klap van een bierkrat de gasten wekt om nogmaals een teug te nemen. Het is een oneindige cirkel, van gemopper, loze praatjes, en troosteloze bruine bierflesjes. In een complexe choreografie volgen handelingen en stukken tekst elkaar nauwgezet op en de spanning daarvan is bij de acteurs in de eerste scène goed te voelen. Naarmate zij meer naar het absurde zoeken, komt de schwung er in. Met iedere herhalende scène sneuvelt er een idee en een deel van de kroeg. De gasten komen niet verder, ze zitten zo vast als de baby van de zwangere barvrouw. Nadat de gasten opschrikken van een wee schudt ze verontschuldigend haar hoofd: ‘Het is nu al dertien maanden.’ Buiten verandert echter alles en wanneer de muren van de benauwde en smerige kroeg eindelijk openbreken, is dat een verademing. In het vervolg raakt de voorstelling zo ver weg van het herkenbare dat het zijn samenhang totaal verliest.

Een collectief risico

Zoals altijd schuwt het Noord Nederlands Toneel het experiment niet. Eerder dit jaar hadden ze het lef om als eerste een serie ten tonele te brengen. Terecht pronken ze nu na de geslaagde tien uur durende voorstelling op de poster:  ‘All Inclusive, van de makers van theaterhit Borgen‘. Als afsluiting van acht jaar NNT onder de artistieke leiding van Ola Mafaalani kiest NNT wederom voor een gewaagd experiment: All Inclusive kent geen eindregisseur, maar is collectief gemaakt. Dat is helaas te zien.

Wat volgt is niet één voorstelling, maar verschillende delen, gehangen aan de kapstok van één thema: de vluchtelingenproblematiek. De creativiteit van het NNT kent werkelijk geen grenzen en gaat tot ver voorbij het toneel. Er zitten absoluut pareltjes in. In een monoloog van Malou Gorter over een spin, wordt de onsamenhangendheid juist de kracht. Weergaloos vertaalt ze de vindingrijke fantasie van een kind over een afgrijselijke realiteit. Of de muziek van Eef van Breen die het meest simpele Hollandse wijsje als het Wilhelmus in de moeilijkste jazztoonladders weet vast te leggen. Toch slaagt ook de muziek er niet in de afzonderlijke delen van All Inclusive te lijmen.

Probleem opgelost?

Terwijl de verwarring van de voorstelling steeds meer vragen bij het publiek oproept, richt Bram van der Heijden zich tot de zaal met het verlossende woord. Schijnbaar objectief verschuilt hij zich achter onderzoeken van sociologen aan Harvard en zegt de oplossing voor de vluchtelingenproblematiek te hebben gevonden.  Alhoewel.. hij geeft opties, mogelijkheden. Wij kunnen kiezen en klaar is Kees. Of toch niet…

We zijn nog lang niet klaar. Het talent van het NNT om spectaculaire decors te bouwen, wordt met verve getoond. Zeker het eindbeeld is briljant en ik zou er uren naar kunnen staren, maar ook dit is weer een voorstelling op zich. Voor een laatste keer wordt bij het NNT alles uit de kast gehaald; met All Inclusive krijgen we drie verschillende voorstellingen in één. Het NNT gaat uit met een knal, maar misschien was dit iets te veel vuurwerk.