Vlaams hogeschoolacteren

De moeder en de dochter wachten op de vader. Hij heeft aan een militaire missie meegedaan en is daar totaal kapot van teruggekomen. Ze herkenden hem niet meer en waren bang voor hem. Hij hield niet op met drinken, werd van misdaden beschuldigd en kwam in de gevangenis terecht. Nu komt hij eindelijk naar huis, het is bijna zover.

Liefde

De moeder gelooft tegen wil en dank in haar man, verdedigt hem tegen de dochter. Die heeft niet alleen veel kritiek op haar vader, ze verwijt ook haar moeder van alles. Dat zij zich zo laat gaan, zich niet verzorgt, hangende mondhoeken heeft van verdriet. Welke man wil nou bij zo’n lelijke vrouw terugkomen? Maar het is helder dat beiden heel veel van elkaar èn van de man houden. Juist die liefde maakt dat de moeder zo’n verdriet heeft en dat de dochter zo kwaad is.

De twee actrices staan in een lege ruimte op een zwarte glanzende vloer met aan weerszijden metalen panelen. Ze staan, ze lopen, de dochter gaat af en toe op de grond liggen en ze praten. Verder gebeurt er niets. Dat het stuk desondanks werkelijk van begin tot eind zeer boeiend is komt door het prachtige spel. Els Dottermans als de moeder is fascinerend. Ze staat daar, doet bijna niets, strijkt soms over haar haar, veegt iets van haar dochters arm, dat is alles. Maar ze leeft, ze lijdt, ze heeft lief. Het lukt An Miller, toch een van de beste Vlaamse actrices van het moment, minder goed de dochter tot leven te brengen, maar ook zij heeft heel mooie momenten, vooral in het contact met haar moeder.

Irritant

Wat er echter gebeurt is dat je als toeschouwer zeer geboeid bent door het spel en alleen maar in superlatieven kan denken over met name Dottermans, maar dat het verhaal een ondergeschikte rol speelt. De man is weliswaar heel belangrijk voor beide vrouwen, maar voor ons komt hij niet tot leven. Dat ligt vooral aan de tekst, waarin teveel wordt getheoretiseerd. Verhelst voelt kennelijk een te grote afstand tot iemand die aan zoiets verschrikkelijks als oorlog meewerkt om er een mens van vlees en bloed van te kunnen maken. Wat in ieder geval zeker niet helpt is dat er in het midden van het stuk een verhandeling komt over de Europese vluchtelingenproblematiek. Het is zeer de vraag of twee mensen die zo op hete kolen zitten het juist nu daar met elkaar over gaan hebben. Daarnaast is het irritant: we zijn net bezig de vrouwen te leren kennen, in de gaten te krijgen wie ze zijn en dan moet de schrijver plotseling een ei kwijt.

Er zijn echter ook momenten waarop alles klopt: spel, tekst, angst, pijn. De ontzetting die de moeder voelt als ze haar dochter probeert uit te leggen wat ze denkt. Hoe ze de betekenis daarvan niet durft toe te laten. Niet kàn toelaten.

Respect voor Verhelst omdat hij een stuk heeft geschreven over iets wat hem zeer aan het hart gaat, zelfs zodanig dat hij ook zelf de regie wilde voeren. Heerlijk dat hij daar zulke mooie actrices voor tot zijn beschikking heeft. Maar spijtig dat hetgeen hem beweegt toch niet over het voetlicht komt. Desalniettemin, voor liefhebbers van mooi acteren is deze voorstelling een absolute must.