Weinig guilty pleasures bij de frontman van The Guilty Pleasures

Dit is duidelijk niet de band die Utrechter Sidney Vollmer (1983) voor ogen had toen hij zijn protagonist Tom Mitchell de frontman van een Schiedams rockbandje met dezelfde naam liet worden. Een korte introductie: Tom is een jonge student die zijn gevoel vertaalt in muziek. Van alle belangrijke gebeurtenissen in zijn leven houdt hij soundtracks bij en het moet gezegd: zijn muzieksmaak is breed en uitstekend.

Hij keert terug naar het ouderlijk huis als zijn vader, een Brit met een glasblazerij, plotseling sterft. Tom verliest niet alleen zijn beste vriend, maar ook zijn grootste fan. Na het verlies van zijn vader volgen de fiasco’s in Toms leven elkaar in hoog tempo op: een belabberde relatie met zijn moeder, geen succes in de studie, een bandje dat ieder moment uit elkaar dreigt te vallen en een knipperlichtrelatie met Lizzy, een vlinderachtig meisje waar je op z’n zachtst gezegd ook geen huis op kunt bouwen.
En zo suddert het leven zo’n beetje voort.

Niets meer
Opeens verandert alles: Toms moeder krijgt al snel een nieuwe vriend, Sjeng. The Guilty Pleasures krijgen uitzicht op een Brits platencontract en Toms beste vriend verlaat de band. Een optreden op Lowlands, de grootste droom verwezenlijkt. Op de bruiloft van Sjeng en zijn moeder maakt Tom zich tenslotte volkomen belachelijk. En dan heeft Tom opeens niets meer.

Alles ruikt naar chocola is een debuut. Een opvallend debuut omdat Vollmer (naast schrijver ook filmmaker) voortdurend de vaart in zijn verhaal weet te houden. Het is een Nederlandse wet dat debuten zich over het algemeen beperken tot de hoognodige activiteiten van drank, drugs, een potje seks en wat zelfbeklag. Die elementen ontbreken vanzelfsprekend niet in Alles ruikt naar chocola, maar Vollmer heeft zijn boek daarnaast een flinke dosis vaart meegegeven; de hoofdstukken zijn als korte scènes uit een Amerikaanse tragikomedie. Dat leest – excusez le mot – ‘lekker weg’. Enkele slapstickachtige situaties doen de lezer zelfs hardop lachen, een prestatie die niet genoeg onderstreept kan worden.

Hornby
Tot zover de felicitaties, want er is ook wel een en ander mis met Alles ruikt naar chocola. Zo blijven de personages om Tom heen karikaturale poppen bij wie nauwelijks enige ontwikkeling zichtbaar is. Of het nu de bandleden zijn, zijn moeder, Lizzy of zijn nieuwe stiefvader; ze hebben geen van allen de uitwerking gekregen die ze verdienen. Ook Tom zelf is een nogal primair figuur, wiens gemoedstoestanden zich vaak beperken tot pure woede/extase/wellust/nukkigheid. Ambivalentie kent hij nauwelijks – de jongen is himmelhoch jauchend of juist zum Tode betrübt. Dat heeft ongetwijfeld te maken met een zekere mate van kinderlijkheid die dit soort muziekjongens in boeken en films kenmerkt; lees het oeuvre van Nick Hornby er maar op na.

Het verschil tussen Hornby’s romans en Vollmers debuut is de zwierige vanzelfsprekendheid waarmee de Brit zijn personages uitvergroot en tegelijk van een geschiedenis en een persoonlijkheid verleent. Tom Mitchell mist die persoonlijkheid. Zijn verleden is te zeer geconstrueerd door de schrijver, een van clichés aan elkaar hangende story van gelukkige jeugdherinneringen en incidenteel traumaatje. Hij is een jongen als alle anderen, en een boek over iemand als alle anderen is zelden tot het eind interessant.

Net niet genoeg
Vollmers stijl en compositie zijn in orde, maar ook niet meer dan dat; ze slagen er niet in het ongeduld over Toms inwisselbaarheid weg te nemen. En zo stevent Alles ruikt naar chocola op een einde af dat onmogelijk onverwacht genoemd kan worden. Even is er de hoop dat Tom zijn leven écht drastisch omgooit, maar dat blijkt ijdele hoop. Daarvoor lijkt het hoofdpersonage iets te veel op de roman waarin hij figureert: goed, maar net niet bijzonder genoeg om het te maken.