An observation by King Crimson

is bedoeld om de verschoppelingen in de maatschappij een stem te geven en wat niet in dat plaatje past, is verdacht. Ook het nieuwe vehikel van Michael Giles, Ian MacDonald en Robert Fripp zorgt voor gefronste wenkbrauwen.

Summer of love 

In 1968 speelt het drietal nog samen in Giles, Giles & Fripp. The Cheerful Insanity of Giles, Giles and Fripp is een album met vernuftig gitaargepiel met klassieke invloeden en jazz. De plaat doet weinig stof opwaaien. In een nieuwe line-up hebben Giles (drums), McDonald (mellotron, fluit, sax), Fripp (gitaar), Greg Lake (leadvocalen, bas) en Peter Sinfield (teksten)  meer succes. Door live-optredens creëert de band zo’n buzz dat In the Court of the Crimson King meteen een hit wordt.

King Crimson borduurt voort op het psychedelische geluid van de summer of love. Op Sgt. Pepper’s Lonely Hearts Club Band en The White Album experimenteren The Beatles met veel stijlen en thema’s. De langspeelplaat en niet de single is nu het toonaangevende medium van de rockmuziek. Het geeft muzikanten de vrijheid om te experimenteren. King Crimson integreert jazz, folk, klassiek/modern klassiek en spirituele, romantische en politieke thema’s in een nieuw soort rockmuziek. De band benadert het rockalbum als totaalconcept: een afspiegeling van het wel en wee van de beschaving. Tekst, muziek en cover art neemt King Crimson even serieus.

Beëlzebub
In wollige, maar rake bewoordingen schetst Sinfield de noodlottige toekomst van een moderne samenleving: ’the Court of the Crimson King’. ‘The Crimson King’ is Sinfields vertaling van Beëlzebub, een van de namen voor de duivel. In ’21st Century Schizoid Man’ krijgt het kapitalisme er van langs:

Dead seed, blind man’s greed
Poets starving, children bleed
Nothing he’s go the really needs
21 century schizoid man.

In ‘Epitaph’ moet de wetenschap het ontgelden:

Knowledge is a deadly friend
If no-one sets the rules
The fate of all mankind, I fear
Is in the hand of fools.

Het is cultuurkritiek die gangbaar is in de tegencultuur van de late jaren zestig, maar zowel stilistisch als thematisch sluit Sinfield ook aan bij de romantische traditie. In ‘I Talk to the Wind’ en ‘Epitaph’ is de sfeer melancholisch, in ’21st Century’ dreigend en in ‘Moonchild’ en ‘In the Court of the Crimson King’ surrealistisch. Echt wanhopig wordt het niet; Sinfield is een kind van zijn tijd.

Klassiekers

King Crimson bouwt ieder nummer op rondom een gezongen vers -zoals in een folkballade- of een romantisch gedicht. De formatie wisselt verzen af met muzikale intermezzo’s die een andere structuur hebben. Muzikaal gezien is het virtuoos: Giles maakt op zijn drumkit van elke maat een klein verhaaltje en Fripp vliegt heerlijk uit de bocht met scheurende solo’s. De manier waarop hij jazz, folk en klassieke invloeden combineert, maakt echter de meeste indruk. Verder is de combinatie van dwarsfluit en mellotron geluidsbepalend.

’21st Century Schizoid Man’ is het bekendste nummer van het album. De harde jazz-rock van de track is niet representatief voor de plaat; de overige vier nummers zijn dromerig van sfeer. Alle vijf songs zijn klassiekers. Het enige minpunt van de plaat is het tweede deel van ‘Moonchild’: een structuurloos klanktapijt dat zich veel te ver uitstrekt. Na dit debuut begint het te rommelen in King Crimson. Giles en MacDonald verlaten de band en Greg Lake volgt korte tijd later om Emerson, Lake & Palmer op te richten. King Crimson gaat de geschiedenis in als Fripps project, maar Ian MacDonald, Peter Sinfield en Greg Lake vormen de creatieve spil van de originele bezetting. 

Ironie
Op In the Court of the Crimson King komen de aanzetjes van The Beatles,Family en The Moody Blues tot volle wasdom. Progressive rock is niet langer een benaming voor vooruitstrevende psychedelische muziek, het wordt een genre op zich. Het staat voor virtuoze techniek, hoogdravende thematiek, sprookjesachtige platenhoezen en ellenlange composities. Linkse critici zullen er nog decennia lang de neus voor ophalen. De progressieve rockbands putten inspiratie uit de cultuur van de hogere middenklasse, het establishment, dat de rock juist onderuit moest halen. De ironie dat deze universitair geschoolde critici zelf ook tot die middenklasse behoren en dat juist progressieve bands veel van hun idealen delen, ontgaat velen.

Wat je ook mag denken van die neomarxistische cultuurkritiek: het historisch belang en de inventiviteit van King Crimsons debuutalbum staan buiten kijf. Wel verliest de progressieve rockmuziek iets van haar vooruitstrevendheid als het een genre op zich wordt met do’s en don’t’s. Vergeet dit echter bij beluistering van In the Court of the Crimson King: het is 1969 en de Beatles hebben een hit met ‘Ob-La-Di, Ob-La-Da’.

http://www.youtube.com/watch?v=QGQHL0t_uyU