Kluizenaar ontdekt het ware leven

De verteller Marcel Möring is weer opgestaan. Een messianistisch beeld dat past bij de roman waarmee dat gebeurt, Louteringsberg. In 2006 verscheen Dis, het eerste deel van een trilogie, en dat was bijna tien jaar na het grootse In Babylon een teleurstelling. In Dis koketteerde Möring opzichtig met de literatuurgeschiedenis en debiteerde hij tal van onzinnige borrelpraatfilosofietjes. Met moeite viel hier tussendoor nog het meeslepende verhaal te ontwaren dat de roman had moeten vertellen.

De verwijzingen naar met name Dante (de trilogie is een soort hervertelling van de Goddelijke komedie) en Homerus zijn ook in Louteringsberg aanwezig, zelfs zijn er directe verwijzingen naar Mörings eigen roman In Babylon. Maar dat alles is nu gepast op de achtergrond geplaatst. Het is heel goed mogelijk de roman te lezen zonder gehinderd te worden door tal van literaire of filosofische ijkpunten.

Onbekende geschiedenis

Dat komt het verhaal ten goede. In Dis ging schrijver Marcus Kolpa tijdens de TT-nacht van Assen op zoek naar zijn geliefde Chaja. In Louteringsberg blijkt dat beiden kortstondig getrouwd zijn geweest en een dochter kregen, Rebecca. Chaja heeft onder duistere omstandigheden Marcus verlaten. Dankzij het geld dat hij met een internationaal zeer geprezen en goed verkochte roman verkreeg, kan Kolpa een groot landhuis kopen en daar wijdt hij zich volledig aan de opvoeding en het onderwijs van zijn dochter.

Dan komt het onvermijdelijke moment dat Rebecca het huis verlaat. Alleen achtergebleven, met enkel nog een zwijgzame huishoudster en spaarzame bezoeken van zijn goede vriend Albert Gallus, kan Kolpa de vragen die hij jarenlang heeft onderdrukt niet meer negeren. Wat is zijn ware familiegeschiedenis? Wie is zijn vader? Waarom vertrok zijn moeder opeens naar Israël om daar haar laatste jaren door te brengen? Waarom vertelde ze daar niets over haar zoon? Waarom vertrok Chaja?

Op zoek naar het verleden

Aarzelend gaat Kolpa op zoek naar antwoorden, daartoe vooral ook aangezet door Rebecca en Albert Gallus. Extra hulp komt er van Lila Adler, een redacteur van een uitgeverij die Kolpa ontmoet als hij een aanknopingspunt in New York natrekt. Als een ervaren thrillerschrijver voert Möring de lezer brok voor brok belangrijke informatie, waarbij op beheerste wijze ernst en spel worden afgewisseld. Een mooie knipoog naar het ernstige speurwerk is bijvoorbeeld een Hollywoodachtige spionagescène in een duf archief in New York, inclusief de traditionele verkleedpartij tot schoonmakers om ongezien weg te komen.

Marcus Kolpa is op zoek naar zijn verleden, maar tegelijk heeft hij daarin altijd geleefd. Of beter, het heeft hem juist tegengehouden echt te leven. ‘Jij denkt dat je alleen maar geest bent’, zegt de dokter een keer tegen Kolpa. Zelf merkt hij een keer op dat het leven een verhaal is dat zich aan hem voltrekt.

Een vernieuwd heden

Dat verandert als hij de onbekende gaten in zijn (familie)geschiedenis voorzichtig kan opvullen. Uiteindelijk komt hij weer aan schrijven toe, aan liefde, aan leven. Misschien voltrekt die verandering zich te snel voor een kluizenaar die zich twintig jaar van de wereld heeft afgezonderd. Misschien ligt de rol van Lila als Beatrice – Dantes geliefde die de dichter bovenop de louteringsberg het aardse paradijs binnen leidt – er te dik bovenop. Of is die zelfs te zoetsappig. Maar deze uitzonderlijke, weidse en diepzinnige roman kan een paar mogelijke tekortkomingen makkelijk aan.

Kort na het vertrek van zijn vrouw bekijkt Kolpa Rebecca, een baby nog, slapend in haar wiegje. Hij denkt: ‘alleen het volledig weerloze kan zich zo overgeven aan de wereld’. Door het verlies van zijn vrouw, van zijn leven voelt Kolpa zich op dat moment even weerloos.

Later beseft hij echter dat het verliezen niet gevreesd moet worden, dat ouder worden streven is naar wat men is. Het verleden, even verschrikkelijk als duistere onbekendheid of als opgehelderd feitenrelaas, bepaalt niet wie je bent. Het gaat erom, zoals Kolpa’s schoonvader eens opmerkte ‘of je denkt dat je daar bent waar je wilt zijn.’